web analytics

Swanns kant op: de leestekens

Vraag: was een nieuwe Proust-vertaling nodig? Antwoord Eric de Kuyper in Agenda magazine:

Toch wel. Omdat de vorige Nederlandse vertalingen toch altijd wat stroef waren. Je voelde heel goed dat de vertalers moeilijkheden hadden en dat vergemakkelijkt de lectuur natuurlijk niet. Wat in het Frans vlot leest, wordt in het Nederlands snel stijf en droog. Proust heeft ook veel humor en zelfspot die in de Nederlandse vertaling vaak verdwenen. Deze nieuwe poging vertrekt ook vanuit het standpunt dat de tekst makkelijk leesbaar moet zijn. De vertalers permitteren zich bijvoorbeeld om de lange zinnen soms door te knippen en een punt te zetten waar Proust een kommapunt gebruikte. Dat had Proust in het Frans zelf ook gekund, want hij overdrijft soms met zijn kommapunt. Proust schreef trouwens ook veel directe dialogen die altijd puntig en vlot zijn en helemaal niet retorisch. Ik merk dat de vertalers dat goed hebben overgenomen. Ze hanteren normale spreektaal.

Ik heb het even gecheckt: Du côté de chez Swann telt 4039 punten, Swanns kant op telt er 4058. Wij hebben zo’n 20 zinnen ‘doorgeknipt’, maar dat zijn nu juist niet de lange zinnen: het zijn vooral (en misschien wel uitsluitend) eenvoudige dialoogzinnen met puntkomma’s. Dat leesteken, hoe mooi ook, leidt in Nederlandse dialogen voor ons gevoel te veel de aandacht af en haalt de snelheid eruit.

En nu we toch bezig zijn: het Frans telt 767 puntkomma’s, het Nederlands 579. Het Frans 13701 komma’s, het Nederlands 11485. Alleen het aantal dubbele punten is precies gelijk: 566 in beide talen (al staan ze niet altijd op dezelfde plaats). Wat dit allemaal betekent, mogen de exegeten zeggen.

Print Friendly, PDF & Email