Mensen die niet snappen hoe de menselijke geest zoveel verschillende vormen kan aannemen, veronderstellen dat hij onverklaarbare tegenstrijdigheden bevat. Ze zijn verbaasd als iemand vlug van begrip maar niet scherpzinnig is, als iemand die correct redeneert de verkeerde praktische keuzes maakt, als iemand die zich helder uitdrukt een slordige geest heeft enz. De reden waarom ze die vermeende ongerijmdheden zo moeilijk kunnen accepteren, is dat ze karaktertrekken met geesteseigenschappen verwarren en het verstand verantwoordelijk houden voor gevolgen van de passies. Ze zien niet dat een nauwkeurige geest soms alleen een fout maakt om een passie te bevredigen, en niet uit gebrek aan inzicht.… > Lees verder
Beknoptheid van Vauvenargues
Luc de Clapiers, marquis de Vauvenargues, schreef net zo bondig als zijn leven kort zou zijn (1715–1747). Het was alsof hij het aanvoelde: ‘Ik wou dat ik alle menselijke eigenschappen zo in detail kon aflopen; dat zou veel werk zijn, waarvoor ik nu geen tijd heb.’ Zesenveertig keer gebruikt hij in De menselijke geest – een inleiding de snelle afkorting ‘enz.’: de grote lijnen zijn geschetst, de lezer mag het verder zelf uitvogelen.
Elegantie, zwierigheid en lichtvoetigheid, achttiende-eeuwse eigenschappen bij uitstek, waren aan deze jonge aristocraat niet besteed. Vauvenargues was wat Nietzsche, die hem bewonderde, ontijdig noemt: hij stond buiten zijn eigen eeuw, met één been in een streng ascetisch verleden en met het andere in een moderniteit waarvoor de wereld pas anderhalve eeuw later rijp zou zijn.… > Lees verder