web analytics

De kaart en het gebied: de noten

Vandaag weer twee recensies van De kaart en het gebied (op de onvolprezen blogs Cutting Edge en 8weekly) waarin de besprekers hun beklag doen over het ontbreken van verklarende noten, in navolging van NRC Handelsblad. Misschien wordt het dus tijd om er wat meer over te zeggen.

Mijn keuze om de verklarende lijst van eigennamen in Houellebecq-vertalingen voortaan weg te laten heb ik in 2008 genomen tijdens het herzien van Elementaire deeltjes, nadat ik voor de zoveelste keer van een lezer te horen had gekregen dat die lijst – en vooral de sterretjes in de tekst die ernaar verwijzen – zo ergerlijk was.… > Lees verder

De kaart en het gebied: de ontvangst

Een knusse bijeenkomst in Groningen, georganiseerd door literair dispuut Flanor. Een sfeervol SLAA-avondje in het Comedy Theater in de Nes (waar het bovenstaande filmpje van Diederik Rijpstra en Keke Keukelaar werd vertoond). Een goed bezochte lezing aan de Universiteit Utrecht. Een over het algemeen bijzonder positieve ontvangst in de pers en op blogs. Een aantal leuke lezersreacties via deze site. Een ‘Guide Houellebecq’ in NRC Handelsblad ter compensatie van de door mij weggelaten voetnoten. Een interviewtje op de ‘Papieren man’ over de vertaling. Een speciale pagina op Facebook. Een hele berg tweets. Een hilarische gedachtewisseling over de vertaling op de website van HP/De Tijd.… > Lees verder

Het oog van de atleet

Ziezo. De proeven van De kaart en het gebied zijn gecorrigeerd, het boek kan naar de drukker. Ik verbaas me er altijd over hoeveel er in de productiefase van een vertaling, na het inleveren van de kopij, nog verandert aan een tekst die voor mijn gevoel toch echt definitief was. Niet alleen omdat andere mensen (de persklaarmaker, de redacteur, de corrector, en niet in de laatste plaats mijn eigen proeflezers) waardevolle suggesties geven en me behoeden voor een paar domme fouten, maar vooral ook omdat ik mijn eigen tekst in die fase met een net iets ander oog ga lezen: dat van de atleet die beseft dat dit zijn allerlaatste kans is om zijn prestatie nog te verbeteren.… > Lees verder

Zachte berusting

Hoe zou het toch staan met de vertaling van La Carte et le territoire? Wordt daar nog altijd aan gewerkt? Ja, daar wordt nog altijd aan gewerkt, meer dan fulltime zelfs (wat ook de stilte op Hof/Haan voor een groot deel verklaart). Maar het einde nadert, over iets minder dan een week moet alles af zijn en kan de vertaler eindelijk zijn rug, zijn geest en zijn administratie weer eens op orde zien te krijgen.

Ik schreef het net nog in een mail aan mijn kompaan Hof: het werken aan dit boek is voor mij misschien wel de meest ingrijpende vertaalervaring ooit, niet alleen vanwege de tijd die erin gaat steken (vrije avonden en weekends zijn er al maanden niet meer bij), maar toch vooral ook door de aard van het boek.… > Lees verder

Lezen als een vis in het water

Restaurantgesprek met N. Ze vraagt: hoe kan een gewone lezer de kwaliteit van een vertaling beoordelen? Heel goede vraag, waar ik eigenlijk nog nooit over heb nagedacht. Of misschien kan een gewone lezer zich die vraag maar beter niet stellen, in elk geval niet bij voorbaat? Wie een vertaling van meet af aan te lijf gaat met het rode potlood in de hand, houdt zich algauw niet meer bezig met kunst, met het effect van een concreet boek op een individuele sensibiliteit, maar met een al dan niet goed uitgevoerd kunstje.

Neem die kennis van mijn ouders, laatst. Bij het lezen van Julien Gracqs Middagrust in Hollands Vlaanderen, in mijn vertaling, was hij gestuit op een ‘grote fout’ van het soort dat voor hem normaal voldoende is om het boek dicht te slaan en te versnipperen in de kattenbak.… > Lees verder

Stoelen

Sommige beelden behoeven geen commentaar, zelfs al versta je de bijbehorende tekst niet. Dit hilarische interview van Milan Kundera met Roger Grenier bijvoorbeeld, een van de weinige beelddocumenten die ik van de schrijver ken, op 31 oktober 1968 (dus kort na de Russische inval in Tsjecho-Slowakije!) uitgezonden door de ORTF. Kundera woonde toen nog niet in Frankrijk, en wist nog niet hoe slecht (kitscherig-verfraaiend) die eerste vertaling van De grap was.

Ter compensatie hier een fragment uit een interview dat Viviane Forrester Kundera afnam in Rennes, waar hij de eerste jaren na zijn gedwongen emigratie (in 1975) woonde. Het interview werd door Antenne 2 uitgezonden op 9 november 1976 (tip: beginnen bij 0:39, na de lange aftiteling).… > Lees verder