web analytics

Zichtbaarheid of dienstbaarheid. Hoeveel schrijver is een vertaler?

Vertalers treden uit de schaduw, het heeft er tenminste de schijn van dat ze in onze contreien iets minder onzichtbaar aan het worden zijn. Onder invloed van de recente open brief gelanceerd door Annemart Pilon en Martin de Haan, beloofde een hele reeks uitgevers de namen van vertalers voortaan op het boekomslag te zullen vermelden. Zeker, zulke naamsvermelding bevordert de fameuze zichtbaarheid van vertalers. Maar hoe zit het dan met de even fameuze dienstbaarheid die ze naar verluidt moeten betrachten? Dreigen zichtbare vertalers het zicht op de schrijver en het boek niet in de weg te staan?

Het vertaalpleidooi Overigens schitterend vertaald (2008) was in de Lage Landen een belangrijk moment in de thematisering van vertalerszichtbaarheid.… > Lees verder

Proust 100 jaar dood: zeven redenen om hem eindelijk eens te lezen

U hebt hem al jaren in de kast staan, maar hij schrikt u af. Te dik. Te oud. Te wuft. Te moeilijk. Denkt u, en u hebt ongelijk. Zeven redenen om hem eindelijk eens te lezen.

1. Iedereen heeft het altijd over Proust

De eerste reden is er eigenlijk geen. Wat kan u het schelen dat iedereen het altijd maar over Proust heeft? Hele boekenkasten worden er over hem volgeschreven. Volgens kenner Maarten van Buuren is hij inmiddels wereldrecordhouder op dat gebied, ruim voor Homerus, Dante, Shakespeare en Kafka, en dus officieus de grootste schrijver ooit. Prousts enige min of meer voltooide roman, A la recherche du temps perdu, staat trouwens ook in het Guinness Book of Records als het dikste boek dat ooit is verschenen (bijna 10 miljoen lettertekens), dus het is niet zo heel vreemd dat zijn werk veel inkt doet vloeien.… > Lees verder

Eicel zoekt zaadcel: Proust in de kiem

In de Franse pers wordt al van de heilige graal gesproken: de herontdekking én publicatie van een van de beroemdste kwijtgeraakte manuscripten ooit. Auteur: Marcel Proust, de man van tien miljoen – want zoveel lettertekens telt zijn megaroman À la recherche du temps perdu ongeveer, die daarmee volgens het Guinness Book of Records de twijfelachtige eer heeft het dikste boek ter wereld te zijn. Het nu teruggevonden manuscript, dat in de volksmond bekendstaat als ‘de roman van 1908’ of zelfs gewoon ‘de 75 vellen’, kan waarschijnlijk het best worden omgeschreven als de eicel van het grote werk, die alleen nog maar hoefde te worden bevrucht – wat niet lang daarna ook inderdaad gebeurde.… > Lees verder

Annie Ernaux bedacht de autobiografie zonder ‘ik’

NOBELPRIJS LITERATUUR  Annie Ernaux gold al enkele jaren als kanshebber, nu heeft Franse schrijfster de Nobelprijs echt binnengehaald, als 17de vrouw op 119 laureaten. Een portret door haar Nederlandse vertaler Rokus Hofstede

Pour venger ma race’: een veelzeggende uitspraak van kersvers Nobelprijswinnares Annie Ernaux in de recente documentaire Les années Super 8, gemaakt door zoon David Ernaux-Briot op basis van het filmarchief van de familie Ernaux uit de jaren 70 en 80. (Die film is online te zien op Arte-tv).

Onder de beelden van een gelukkig, gesetteld gezinsleven in Annecy, vertelt Ernaux dat ze in de vroege jaren 70 in het geheim begon te schrijven aan een roman.

> Lees verder

Troost en betekenis

reeks het leven, een gebruiksaanwijzing

‘Waar ik er niet helemaal bij hoor, daar voel ik me thuis’

Rokus Hofstede is een auteur, al schrijft hij nooit onder eigen naam. Nu hij de prestigieuze Martinus Nijhoff Vertaalprijs 2021 krijgt, wordt de vertaler tot zijn grote verrassing uit de schaduw gehaald. ‘Benieuwd wat ik te zeggen heb.’

Guinevere Claeys

DSL, zaterdag 19 december 2020

 

Had iemand het me dan ingefluisterd? Het kon niet anders of het was me al ter ore gekomen dat hij dit jaar de laureaat zou worden van de Martinus Nijhoff Vertaalprijs. Waarom wou ik hem anders interviewen? Hij, Rokus Hofstede, een vertaler, thuis in volstrekte onzichtbaarheid.… > Lees verder

Een piramide van verloren tijd

Verschenen in het Vlaamse cultuurmagazine Rekto:Verso: een dossier over Onze tijd. Redacteur Wannes Gyselinck interviewde Rokus Hofstede over (het vertalen van) Proust. We nemen het interview over met toestemming van de auteur.


Door Wannes Gyselinck

Geen kunstenaars die meer over tijd en tijden moeten reflecteren dan vertalers van literaire klassiekers. Zeker vertalers van Proust. Rokus Hofstede haalde – taalde – diens verloren tijd terug naar vandaag. ‘We zijn maar twee jaar over tijd gegaan.’

Tijd is het alfa en omega van Prousts Op zoek naar de verloren tijd. De zevendelige roman begint met tijdsverlies – le temps perdu – en eindigt, glorieus en na meer dan drieduizend bladzijden, met tijdswinst: le temps retrouvé.… > Lees verder