Eerder dit jaar schetste ik in een groot Volkskrant-stuk wat ons in de nabije AI-toekomst te wachten staat: ‘de nieuwe Houellebecq, met een druk op de knop in het Nederlands voorgelezen door Houellebecq zelf, desgewenst met een Zeeuws accent’. Ja, dat was natuurlijk ironisch, maar toch minder dan de gemiddelde lezer misschien dacht, want op het moment van schrijven had ik al geëxperimenteerd met een online ’tool’ die weliswaar nog geen Zeeuws accent doet, maar verder wel verbluffend realistische ‘vertalingen’ van geluid en beeld maakt: de tekst wordt omgezet in de gewenste taal (175 and counting), waarna de bewegingen van lippen en gezichtsspieren worden aangepast aan de nieuwe tekst.… > Lees verder
Afnemende wanorde: Vernietigen van Michel Houellebecq
Op 26 juni wordt bekend of Houellebecqs roman Vernietigen, in elk geval in omvang zijn magnum opus, de shortlist van de Europese Literatuurprijs 2024 heeft gehaald. Voor de gelegenheid plaats ik hier het stuk dat ik in 2023 over de roman schreef voor de derde, opnieuw herziene en uitgebreide editie van mijn boek Aan de rand van de wereld: Michel Houellebecq (De Arbeiderspers).
‘Als hij niet tegen zichzelf wordt beschermd, slijt een goede vertaler snel. Vertalen is in de strikte zin van het woord een ongezond beroep. Professionele vertalers, die vanwege hun hongerloon gedwongen worden teksten te vervaardigen als blini’s, boek na boek, jaar in jaar uit, kennen rust noch duur en vallen aan zenuwziekte ten prooi.… > Lees verder
Ophef over Michel Houellebecq
Eind vorig jaar verscheen bij De Arbeiderspers de derde, opnieuw herziene en uitgebreide editie van mijn boek Aan de rand van de wereld: Michel Houellebecq. Er zijn ten opzichte van de vorige editie (2019) vijf nieuwe stukken opgenomen: ‘Houellebecq, vertalen’, ‘Lof der vrouwelijkheid’, ‘Compassie’, ‘Afnemende wanorde’ en ‘Ophef’. Eén stuk is geschrapt: ‘Rozenblaadje’. Ook het fotokatern is aangepast, met name door de toevoeging van een serie portretten in absentia die ik in 2019 bij Houellebecq thuis mocht maken (eerder verschenen in de Volkskrant). Hieronder het stuk ‘Ophef’, over twee kwesties die helaas nog steeds voor ophef zorgen.
Twee dingen heb ik tijdens het vertalen van Houellebecqs werk bij vlagen best lastig gevonden: zijn obsessie met seks (al dan niet als metafysica) en zijn ongenuanceerde houding ten aanzien van de islam.… > Lees verder
Michel Houellebecq, Een paar maanden van mijn leven (fragment)
Als er echt hele gebieden onder islamistische controle zouden komen te staan, denk ik dat er verzetsdaden zouden plaatsvinden. Er zouden aanslagen en schietpartijen plaatsvinden in moskeeën, in cafés waar veel moslims komen, omgekeerde Bataclans kortom. En de moslims zouden niet alleen maar met kaarsen en bossen bloemen reageren. Dus ja, dan zou het heel snel kunnen gaan. Een van de opmerkelijkste dingen in de reacties op de fameuze ‘brief van de generaals’ was toch wel het aandeel van de Fransen dat in de nabije toekomst een burgeroorlog verwacht. Ik geloof persoonlijk niet dat de voorwaarden daarvoor momenteel aanwezig zijn. Ten eerste zou de politie dan niet in bepaalde wijken moeten kunnen komen; dat is niet het geval.… > Lees verder
Je hoeft niet altijd mee te doen: Houellebecq als essayist
Een anarchist die hartstochtelijk voor orde pleit. Een antiliberaal die naar parenclubs gaat en niet per se tegen sekstoerisme is. Een als rechts bekendstaande polemist die zich op Karl Marx beroept. Een solist die het liefst wil opgaan in de massa. Een katholiek die niet in God gelooft.
Dat alles is Michel Houellebecq, Frankrijks sterschrijver. Zijn romans zijn geliefd en gehaat bij rechts én links, waarschijnlijk omdat ze onmogelijk kunnen worden vastgepind op één ideologisch standpunt en tegenstrijdigheden niet uit de weg gaan, maar juist opzoeken. Maar hoe zit het dan in zijn essays, columns en polemieken, teksten waarvan we op grond van de conventies van het genre mogen aannemen dat de schrijver er in alle openheid zijn eigen standpunten in verwoordt?… > Lees verder
Leugens in kraakhelder proza: Éric Zemmour
Eerst maar eens terug naar 2017. Ik schreef toen op deze plek, aan de vooravond van de Franse presidentsverkiezingen: ‘Mocht Macron met Marine Le Pen de tweede verkiezingsronde bereiken, dan is hij vrijwel zeker van de eindoverwinning omdat hij kan rekenen op de steun van gematigd links en rechts.’ Zo gezegd, zo gedaan. Maar ik vervolgde met een vraag: ‘Hoe sterk kan een president zijn die is gekozen om wat hij niet is? Wakkert zo’n president de polarisatie niet alleen maar verder aan?’
Inmiddels zijn we vijf jaar en twee mondiale crises verder, en staan de presidentsverkiezingen weer voor de deur.… > Lees verder