web analytics

Auteur: Martin de Haan

Geplaatst op

Fotoreeks over de lockdown: Covid-1_


Tijdens de lockdown heb ik in mijn woonplaats Autun een reeks foto’s gemaakt, die in de plaatselijke Galerie du Passage recentelijk is geëxposeerd onder de titel Covid-1_. Het zijn beelden van een uitgestorven wereld, een andere planeet haast – vandaar ook de Martiaanse kleuren, tevens een hommage aan de oorlogsreportages van Richard Mosse. De foto’s zijn des te schrijnender omdat in de afgebeelde goedkope huurflats mensen opgesloten zaten: in Frankrijk mocht iedereen maar een uur per dag naar buiten, binnen een straal van een kilometer. Het project is dan ook een schoolvoorbeeld van de Baudelairiaanse ‘schoonheid uit lelijkheid’.

Ik beschouw de zorgvuldig gerangschikte en aan rode nylondraden opgehangen beelden als één werk, hoewel de meeste ervan ook zelfstandig door het leven kunnen gaan.… > Lees verder

Geplaatst op

Forme ou vent : TRAMUNTANA

Le noir : absence de lumière. Si photographier veut dire écrire avec la lumière, c’est donc sur la page noire que ça commence. S’y tracent alors – dans le temps, c’est-à-dire dans le mouvement, si infime qu’il soit – des formes et des tons.

C’est dans la nuit (qu’elle soit réelle ou « américaine ») et ses lisières que le désir de naître, la lutte entre forme et vent, sont palpables pour l’œil humain. On devine, on essaye de mieux voir, une image potentielle se dessine.

Cette série, réalisée sous l’aimable direction de Richard Dumas, est ma troisième avec Eyes In Progress qui porte bien son nom.… > Lees verder

Geplaatst op

De innerlijke moeilijkheidsgraad

Afgelopen zaterdagnacht om halftwee had ik eindelijk het boek af waaraan ik al sinds de zomer fulltime werk, en waarvan ik samen met de uitgever had gehoopt (en afgesproken) dat het al anderhalve maand eerder af zou zijn. Maar het is nog op tijd af om na een ultrakorte en toch bijzonder zorgvuldige productie precies op het juiste moment te verschijnen, vlak voor de Boekenweek.

Sérotonine is de zevende roman van Michel Houellebecq die ik heb vertaald, en het tiende of twaalfde boek, afhankelijk van hoe je telt. De titel leverde nu eens weinig problemen op, na Onderworpen (waarover ik nog steeds verontwaardigde reacties krijg van mensen die niet snappen dat het dominant passieve Soumission, de letterlijke vertaling van ‘islam’ – ‘overgave’ – niet zomaar kan worden vertaald met het dominant actieve Onderwerping, en trouwens ook niet met het uitsluitend passieve én foeilelijke Onderworpenheid; enfin, breek me de bek niet open), Mogelijkheid van een eiland (waarom is het lidwoord van La Possibilité d’une île niet vertaald?)… > Lees verder

Geplaatst op

Vertalen in de toekomst (bis)

In 2002–2003, toen ik voor het eerst een column voor Filter mocht schrijven, wijdde ik de eerste vier stukjes aan een nieuw soort vertaalmachine, Tovertaal® (‘de totale vertaaloplossing’), die blijkens mijn grondige tests tot verbluffende prestaties in staat was. Een lastige zin van Proust werd beter opgelost dan door een menselijk driemanschap, een sonnet van Raymond Queneau werd smetteloos rijmend en metrisch in het Nederlands herschapen en een passage van de negentiende-eeuwse filosoof Auguste Comte werd op commando in de meest uiteenlopende stijlregisters vertaald, van zwaar negentiende-eeuws filosoferig (‘In aanmerking genoomen dat de unio domestica bepaaldelijk op geneegenheid en erkentelijkheid is gefondeerd, is zij door haare loutere existentie inzonderheid geroepen om onmiddelbaar ’t geheel onzer affectieve aandriften te bevreedigen, los van iedre gedachte aan eene werkzaame, gestadige coöperatie met eenigerlei doel, behoudens dat haarer eigen instandhouding’) tot vlot hedendaags (‘Trouwen doe je omdat je van elkaar houdt en elkaar dankbaar bent.… > Lees verder

Geplaatst op

State of Translation 2020: de vertaler als auteur

De State of Translation is bedoeld om één keer per jaar te kijken hoe de zaken ervoor staan in wat in de volksmond Vertalië wordt genoemd. Welnu, something’s rotten in the State of Translation.

‘De vertaler als auteur’, dat klinkt radicaler dan het is. Volgens de Berner Conventie, het verdrag uit 1886 dat nog altijd de basis van het auteursrecht vormt, worden vertalingen beschermd als oorspronkelijke werken – niet alsof het oorspronkelijke werken waren, maar in de hoedanigheid van oorspronkelijke werken. Vertalers gelden als auteurs omdat zij bestaande werken omzetten in nieuwe werken, niet door het origineel gewoon even over te typen in een andere taal, maar door naast het origineel met heel andere materialen en technieken – de woorden en structuren van een andere taal – van de grond af iets nieuws op te bouwen wat zoveel mogelijk op dat origineel moet lijken.… > Lees verder

Geplaatst op

De boekvertaler: mens én auteur

We lezen tegenwoordig veel over de sociaal-economische situatie van verschillende categorieën zelfstandigen. Met schrijvers en freelance journalisten is het niet al te best gesteld, maar hoe zit het met de vertalers van de buitenlandse boeken die we lezen? Martin de Haan, zelf vertaler, geeft een rondleiding door de catacomben van zijn beroep. 

Zomaar een informatiekraampje op zomaar een boekenbeurs, een jaar of tien geleden. Achter de tentoongestelde boeken, allemaal vertalingen, staan een paar vriendelijke vrijwilligers de bezoekers te woord. En dan valt die ene, oprecht verbaasde vraag, die diezelfde dag nog een paar keer zou langskomen: ‘Dus boeken worden nog altijd door mensen vertaald?’… > Lees verder