web analytics

Félix Vallotton, ‘Kunstenaars, critici, amateurs en handelaars’ (fragment)

Het grote publiek weet meestal niet veel van de kunstwereld af, en vormt zich van die wereld, onder invloed van een speciale, vaak tendentieuze literatuur, een overtrokken, zij het ook incompleet beeld. Ik beweer niet dat mensen er helemaal onkundig van zijn (er wordt sowieso genoeg over gepraat!), maar ze kennen hem slecht, vooral de ins en outs ervan. Want hun nieuwsgierigheid – die van de massa, welteverstaan – wordt vooral verleid door de ophef die bepaalde kunstenaarsnamen omringt, ze zonderen die af ten koste van andere namen met minder weerklank, en nemen ze over, waarbij ze zich uitsluitend verlaten op de aarzelingen van een slappe, vagelijk comparatieve kritiek en ze bij voorbaat gewonnen zijn voor de conclusies van het geschreven artikel.… > Lees verder

Jean D’Amérique, ‘Op je dood af’ (fragment)

hier dan ik wals tot ik val

ik kus mijn zwarte dromen

ik bid heimelijk tot de vogels

en allerhande einders

regenen voor mijn ogen neer

en schoonheid veroorzaakt aanzienlijke schade

en het enige dat van mijn verwoestingen getuigt

is het overeind staande gedicht

 

hier dan ik spreek jullie toe vanuit mijn afgronden

mijn pijn vaart onder dezelfde vlag

mijn razernij blijft niet bij de pakken neerzitten

nog steeds dezelfde schreeuw die aan mijn lippen hangt

dezelfde koorts die mijn vlees verteert

een dolle vuurzee die feestviert diep in mij

het is honderd graden in mijn aders

 

volle maan verwonding

het regent rood in mijn stilte

hier dan ik heb de nacht doorwaad op een kling

mijn verscheurde lichaam spuit nog blauw

een bloedgebed dat is herrezen uit mijn stofhemels

 

van zwarte dromen een meer

om mijn herinneringen in te dompelen

de stilte gaat op mijn takken liggen

ik vertel haar over mijn lange tranenweg

de nacht doorstoken met messen het regent

en ik hoor die stem die zegt

sta op stap op je vuur af je verwonding

stap op je stilte af je apathie

stap op je dood af en geef hem een opdonder

[…]

in mijn binnenste knagen demonen aan mij

kortstondige vlam in mijn schimmen

ik zet spuiten in de dageraad

mijn horizon zwarte rook

bitter sap

het verwelken in mijn bloem

sta op zegt de stem

stap op je vuur af je verwonding

stap op je stilte af je apathie

stap op je dood af en geef hem een opdonder

[…]

 

  • Jean D’Amérique [Haïti], Poetry International 2025, ‘Marche vers ta mort’ (fragment), vertaling Rokus Hofstede
> Lees verder

‘Goed-valle-’t-uit’: Streuvels als vertaler

 

Vingeroefening: 1 lenigheidsoefening voor de vingers 2 oefening om vaardigheid te krijgen in het bespelen van een muziekinstrument dat met de vingers aangeslogen wordt, m.n. een piano 3 (fig.) vaardigheidsoefening in ’t alg.: het vertalen is een vingeroefening voor eigen creatief letterkundig werk. (Van Dale, 1999)

 

Om de naam van een dode schrijver levend te houden, hebben we literaire genootschappen, schrijvershuizen en archieven. Er zijn specialisten, vaak academici, die zich wijden aan de consecratie van het literaire erfgoed; er zijn publicaties en congressen, straatnamen en standbeelden. Toch is voor de blijvende roem van een schrijver en voor de ongedoofde uitstraling van een oeuvre institutionele erkenning niet genoeg.… > Lees verder

Georges Perec, Ellis Island. Verhalen over ontheemding en hoop (fragment)

[…]

wat ikzelf, Georges Perec, hier ben komen uitzoeken,
heeft te maken met ontheemding, verstrooiing, diaspora.
Ellis Island is voor mij bij uitstek de plaats van de ballingschap,
dat wil zeggen
de plaats van de afwezigheid van plaats, de niet-plaats, het
nergens.
juist in die zin word ik door deze beelden geraakt,
geboeid, aangesproken
alsof de zoektocht naar mijn identiteit
vereist dat ik me deze vergaarplaats eigen maak
deze dump waar overwerkte ambtenaren
Amerikanen doopten bij bootladingen tegelijk.
wat voor mij hier te vinden is
zijn geenszins bakens, wortels of sporen,
maar het tegendeel ervan: iets vormeloos,
wat amper onder woorden te brengen is,
iets wat ik afsluiting kan noemen, of afscheuring, of afgesneden zijn,
en wat voor mij op een heel innige, heel ondoorgrondelijke manier
verbonden is met het feit dat ik Joods ben

ik weet niet precies wat dat is, Joods zijn
wat het me doet dat ik Joods ben

het is iets vanzelfsprekends, als je wilt, maar dan wel een
weinigzeggende
vanzelfsprekendheid, die me nergens aan bindt;
het is geen teken dat ik ergens bij hoor,
het is niet verbonden met een geloof, een religie, een
leefwijze, een folklore, een taal;
misschien is het eerder een stilte, een afwezigheid, een vraag,
een in twijfel getrokken worden, een aarzeling, een onbehagen:
een onbehaaglijke zekerheid,
waarachter zich een andere zekerheid aftekent
die abstract, zwaar en onverdraaglijk is:
de zekerheid dat ik gelabeld ben als Jood,
als Jood en daardoor als slachtoffer,
en dat ik het leven uitsluitend aan het toeval en aan ballingschap dank

ik had, net als naaste of verre neven, geboren kunnen worden
in Haifa, Baltimore of Vancouver,
ik had Argentijns, Australisch, Engels of
Zweeds geweest kunnen zijn
maar in de schier onuitputtelijke waaier van
mogelijkheden
was één ding mij nadrukkelijk ontzegd:
geboren te worden in het land van mijn voorouders,
in Lubartów of Warschau,
en er op te groeien in het duurzame verband van een traditie,
een taal en een gemeenschap.… > Lees verder

Michaux, tijdgenoot van Teirlinck

Op 6 april 2025 las acteur Titus de Voogdt in het Huis van Herman Teirlinck (Beersel) voor uit het vertaalde werk van Henri Michaux, met een ruime keuze uit het onlangs verschenen Hoekpijlers. Daaraan voorafgaand sprak ik uitgebreid over leven en werk van de geëxpatrieerde Belgische dichter.

Op de site van het Huis van Herman Teirlinck is de voorstelling te beluisteren als podcast: https://lnkd.in/dMRccMWv

> Lees verder

Georges Perec, Ellis Island. De presentatie

‘(…) De gebraden duiven vlogen hun niet in de mond en de straten van New York waren niet met goud geplaveid. Sterker nog, ze hadden meestal helemaal geen plaveisel. En toen begrepen ze dat zij juist om die straten te plaveien daarheen waren gehaald. (…)

We moeten het ons proberen voor te stellen: ooit waren, voor miljoenen migranten, de Verenigde Staten van Amerika het Land van Belofte.

Récits d’Ellis Island. Histoires d’errance et d’espoir(1980) was het laatste boek dat Georges Perec (met Robert Bober) bij leven publiceerde. Op dinsdag 13 mei wordt de Nederlandse vertaling gepresenteerd in het Antwerpse Red Star Line Museum, in aanwezigheid van een paar mensen die namens Perec en Bober het woord voeren.… > Lees verder