web analytics

De foute schoonheid van Louis-Ferdinand Céline

De Franse kwaliteitskranten stonden er de afgelopen weken bol van. Uitgeverij Gallimard, het chique huis dat bijna alle grote Franse schrijvers binnen zijn muren heeft, of toch in elk geval wil hebben, kreeg de wind van voren vanwege een opmerkelijk plan: het opnieuw uitbrengen, voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog, van de antisemitische pamfletten die Louis-Ferdinand Céline tussen 1937 en 1941 schreef: Bagatelles pour un massacre (1937), L’École des cadavres (1938) en Les Beaux draps (1941).

Céline, gestorven in 1961, wordt algemeen beschouwd als een van de grootste Franse schrijvers van de vorige eeuw. Zijn romans, met als bekendste Reis naar het einde van de nacht en Dood op krediet, zijn allang bijgezet in het kalfsleer van de Bibliothèque de la Pléiade, waarin ook een keus uit zijn brieven verscheen.… > Lees verder

Le sexe comme métaphysique : Michel Houellebecq

Ses héros s’appellent Auguste Comte et Arthur Schopenhauer. Il connaît comme personne les Pensées de Pascal. Nietzsche l’irrite, sans doute parce que c’est un concurrent trop direct. Il cite volontiers Kant aussi, sur l’immoralité du suicide par exemple : « Détruire en sa propre personne le sujet de la moralité, c’est chasser du monde, autant qu’il dépend de soi, la moralité. »

Il n’est pas exclu que Michel Houellebecq soit un romancier philosophique, un romancier qui, dans son œuvre, illustre, développe ou réfute les idées de certains grands penseurs. Nombre d’éléments plaident en ce sens : la présence évidente de thèmes et de concepts philosophiques dans ses romans, l’aplomb avec lequel il énonce des vérités universelles et, bien sûr, les réactions du public à son œuvre, tout aussi péremptoires et immanquablement exprimées dans les termes très catégoriques (et philosophiques) du vrai et du faux, du bien et du mal.… > Lees verder

Traduire, Houellebecq

On nous dit que les traducteurs font circuler les œuvres.

Certes. Au mois de mars 2015, quittant ma retraite de l’Oberland zurichois avec vue imprenable sur le lac, celui-là même où auraient flotté les cendres de l’architecte Jean-Pierre Martin, pour me rendre au très parisien colloque Auteurs&Co, j’ai fait circuler, bien protégés dans mon sac, deux chefs-d’œuvre de la littérature française. C’est bien en ces termes que je les ai présentés aux auteurs (& co) réunis : « Deux chefs-d’œuvre de la littérature française, Du côté de chez Swann de Marcel Proust et Soumission de Michel Houellebecq. »

C’étaient les deux livres sur lesquels je travaillais à peu près parallèlement, dans ce beau collège de Looren.… > Lees verder

Waaghals, oorlogsheld, brokkenpiloot: Antoine de Saint-Exupéry  

Weinig boeken spreken zozeer tot de algemeen-kinderlijke verbeelding. Sterker nog, geen enkel boek behalve de Bijbel is in zoveel talen en dialecten vertaald (ongeveer 300, waaronder Chaucer’s English en Drents) en zo vaak over de toonbank gegaan (ongeveer 150 miljoen keer). Niet Dan Brown, Agatha Christie of J.K. Rowling is verantwoordelijk voor dat commerciële huzarenstukje, maar Antoine de Saint-Exupéry, wiens naam waarschijnlijk voorgoed verbonden zal blijven aan dat ene boekje: Le Petit Prince – oftewel De kleine prins, zoals de titel van de recente Drentse vertaling luidt.

Veel heeft het verhaal niet om het lijf, maar het is dan ook een sprookje.… > Lees verder

Hondstrouwe vertaalvrijheid: de Anna Karenina van Hans Boland

Ongelukkige gezinnen lijken allemaal op elkaar, maar een gelukkig gezin is dat altijd op zijn eigen manier.

Er bestaan geen statistieken van, maar de kans dat bovenstaande zin bij de gemiddelde hoger opgeleide Nederlander wel ergens een belletje doet rinkelen, lijkt me behoorlijk groot. Een flink stuk lager schat ik de kans in dat diezelfde Nederlander meteen beseft dat dit de beginzin van Anna Karenina is, en dan ook nog in een verminkte vorm. De termen zijn voor deze speciale gelegenheid namelijk omgedraaid: volgens Tolstoj (of diens verteller) lijken juist gelukkige gezinnen allemaal op elkaar en neemt alleen ongeluk individuele trekken aan.… > Lees verder

De waarschuwing van Houellebecq

Frankrijk, voorjaar 2022. Het is weer tijd voor de presidentsverkiezingen, vijf jaar nadat de razend impopulaire socialist François Hollande op wonderbaarlijke wijze is herkozen, enkel en alleen omdat zijn tegenstander in de tweede ronde nog minder populair was: ook gematigd rechts stemde tegen de extreemrechtse kandidate, Marine Le Pen van het Front National.

Maar in 2022 haalt de socialistische kandidaat, Manuel Valls, niet eens de tweede ronde. Die eer is voorbehouden aan, opnieuw, Marine Le Pen en een volstrekte nieuwkomer in de Franse politiek: Mohammed Ben Abbes, leider van de in juni 2017 opgerichte Moslimbroederschap, die met steun van links én gematigd rechts uiteindelijk ook de verkiezingen wint.… > Lees verder