web analytics

Een snufje Duits, een vleugje Portugees, een wolkje Russisch

‘Universiteiten schrappen 30 talenstudies’, kopte NRC Handelsblad afgelopen vrijdag. Het was voorpaginanieuws, en terecht. Tal van Europese talen, waaronder Frans, Duits, Italiaans en Portugees, zullen als de plannen doorgaan niet of nauwelijks meer op bachelorniveau aan Nederlandse universiteiten kunnen worden gestudeerd, behalve met enig geluk als onderdeel van algemene opleidingen ‘taal, cultuur en media’ (alsof die laatste categorie niet al onder taal en cultuur valt). Een snufje Duits, een vleugje Portugees, een wolkje Russisch wellicht, net genoeg om de besluiteloze jonge mens te laten ontdekken wat hij nu eigenlijk écht wil studeren.

Vroeger had je daar het vwo voor. Maar terwijl de studieduur van wetenschappelijke opleidingen de laatste decennia fors is bekort, wordt de blijmoedige ontdekkingsfase juist steeds verder uitgerekt, zowel in de lengte als in de breedte.… > Lees verder

The Translator’s (In)visibility

The paradox of the translator’s (in)visibility
Speaking of literary translation in terms of visibility might seem strange at first. Translators are supposed to provide a faithful rendering of the original text, a mirror image – in other words, they are expected to be as invisible as possible. This is the paradox that will be dealt with here: in order to be invisible in the text — or rather, to produce a translation that can compete with the original text in terms of beauty, persuasiveness etc., so that the reader does not have the feeling of reading just a pale imitation of an undoubtedly magnificent original —, literary translators must be visible in real life as authors: creators of new form and meaning.… > Lees verder

Interview met Martin de Haan door Wineke de Boer

Verschillende critici stellen vast dat deze nieuwe roman van Houellebecq [De kaart en het gebied] een stijlbreuk betekent met de vorige. Heb je dat ook zo ervaren? Zo ja, wat is er anders en hoe beïnvloedde dat de vertaling?

Ja, deze roman is anders. Zowel de stijl als de opbouw is veel minder springerig dan Houellebecqs eerdere werk, en het boek is ook een stuk milder van toon. Het kan daardoor lijken alsof Houellebecq van zijn geloof is gevallen, maar ik zou eerder het tegendeel willen beweren: dit boek gaat directer op zijn doel af, het heeft de omweg van de provocatie niet meer nodig om te zeggen wat het wil zeggen.… > Lees verder

La traduction et son double

« Traduire des livres – construire des ponts ». C’est sous ce titre que l’Institut Goethe présente un petit programme de soutien aux traducteurs de l’allemand. On comprend tout de suite qu’il doit s’agir d’une métaphore : traduire des livres, c’est construire des ponts permettant d’enjamber l’abîme entre les langues et les cultures ; image bien goethéenne dans son principe, légèrement conventionnelle il est vrai, mais qui nous change un peu de cette autre image, celle du traducteur comme passeur d’eau. Les deux images ont d’ailleurs ceci en commun qu’elles nous proposent un monde simple et binaire dont l’harmonie pré-babylonienne serait à portée de main, par le biais des traductions.… > Lees verder

Traduire, en Europe

« La langue de l’Europe, c’est la traduction. » La citation archiconnue vient d’Umberto Eco, à qui l’on prête aussi la variante moins battue : « La langue de l’Europe, c’est le mauvais anglais. » Ensemble, ces deux sentences résument assez bien la situation linguistique et culturelle du vieux continent. Tout le monde parle anglais ou croit le parler, et en même temps les citoyens européens connaissent très peu leurs voisins, d’où un grand besoin de traductions – et de traducteurs.

La traduction littéraire est avant tout un art du voyage. Voyage linguistique, voyage culturel aussi, où le texte qui se déplace arrive à sa destination changé, prêt à commencer une nouvelle vie.… > Lees verder

Tamelijk verachtelijke individuen

« Tout, comme on dit, nous sépare – à l’exception d’un point, fondamental : nous sommes l’un comme l’autre des individus assez méprisables. »

‘Tussen ons beiden ligt, zoals dat heet, een wereld van verschil – behalve op één punt, en niet het minste: wij zijn allebei tamelijk verachtelijke individuen.’

Je moet maar durven: een briefwisseling beginnen met Frankrijks bekendste voorvechter van de mensenrechten, de alomtegenwoordige BHL, en deze nobele correspondent meteen in de eerste zin neerzetten als een ‘verachtelijk individu’. Het kan niet anders of Lévy moet stomverbaasd zijn geweest bij het lezen van de brief die Houellebecq hem op 26 januari 2008 stuurde.… > Lees verder