Ruim twee weken geleden, toen ik in Ierland op vakantie was, bereikte me het nieuws dat Milan Kundera was overleden. Het was geen verrassing, wel een schok. De laatste keer dat ik hem zag, op 19 januari 2017 in Parijs, lunchten we zoals gewoonlijk in zijn stamrestaurant Le Récamier, maar de sfeer was een stuk minder vrolijk dan voorheen. Reden: Milan wist bijna niets meer van zijn eigen boeken, zijn vrouw Vera en ik moesten hem uitleggen waar ze over gingen. Ik zat tegenover een broze man die in niets meer leek op de spotvogel met wie ik goed bevriend was geraakt sinds ik in 1995, helemaal aan het begin van mijn vertaalcarrière, door een vreemde samenloop van omstandigheden zijn tweede Franse roman, L’Identité, mocht vertalen (dank, Caroline Jansen!).… > Lees verder
DWDD: een dangereuse liaison
Ik lees het onthutsende stuk over DWDD in de Volkskrant en denk met weemoed terug aan die dag in januari 2018 toen ik ’s ochtends om kwart over vijf in mijn woonplaats Autun (Bourgogne, France) de deur achter me dichtsloeg om in Amsterdam bij DWDD te gaan vertellen over mijn – later dubbel bekroonde – vertaling van Les Liaisons dangereuses (Riskante relaties), het mooiste boek van de 18de eeuw.
Ook de liaison tussen Autun en Amsterdam was dangereuse, want er heerste die dag een ‘uitzonderlijk zware storm’ (dixit KNMI). Vanaf Antwerpen, dat ik met moeite had bereikt, bleken er geen treinen meer naar het noorden te gaan, maar gelukkig wist ik nog net een kaartje voor de overvolle Flixbus te bemachtigen.… > Lees verder
Proust 100 jaar dood: zeven redenen om hem eindelijk eens te lezen
U hebt hem al jaren in de kast staan, maar hij schrikt u af. Te dik. Te oud. Te wuft. Te moeilijk. Denkt u, en u hebt ongelijk. Zeven redenen om hem eindelijk eens te lezen.
1. Iedereen heeft het altijd over Proust
De eerste reden is er eigenlijk geen. Wat kan u het schelen dat iedereen het altijd maar over Proust heeft? Hele boekenkasten worden er over hem volgeschreven. Volgens kenner Maarten van Buuren is hij inmiddels wereldrecordhouder op dat gebied, ruim voor Homerus, Dante, Shakespeare en Kafka, en dus officieus de grootste schrijver ooit. Prousts enige min of meer voltooide roman, A la recherche du temps perdu, staat trouwens ook in het Guinness Book of Records als het dikste boek dat ooit is verschenen (bijna 10 miljoen lettertekens), dus het is niet zo heel vreemd dat zijn werk veel inkt doet vloeien.… > Lees verder
State of Translation-lezing 2020
[Een sterk ingekorte versie van deze lezing is hier te vinden.]
De State of Translation-lezing is bedoeld om één keer per jaar te kijken hoe de zaken ervoor staan in wat in de volksmond Vertalië wordt genoemd. Welnu, something is rotten in the State of Translation. Met die stelling hoop ik u het komende halfuur zoet te houden.
Deze lezing is aangekondigd onder de titel ‘De vertaler als auteur’, en in de beschrijving werd de suggestie gewekt dat het daarbij om een tamelijk radicaal standpunt ging. Ik moet u wat dat betreft helaas teleurstellen. Niet alleen weten mensen die mij een beetje gevolgd hebben dat ik dit standpunt al zo’n twintig jaar verkondig en dat het dus eigenlijk gewoon een stokpaardje is, ook juridisch gezien is het idee van de vertaler als auteur een volstrekt open deur, een waarheid als een koe.… > Lees verder
Schrijven met de spiegel op de rug
Wat kan literatuur nog zijn en doen in het tijdperk van Twitter en Instagram? Moet ze de maatschappelijke ontwikkelingen volgen, of kan ze ook het voortouw nemen? Onderstaand stuk, verschenen in de Volkskrant van 29 mei, kan ook als een bescheiden poëtisch manifest worden gelezen: een bijsluiter bij mijn in juni verschenen roman Ramkoers.
Het is weer Boekenweek! Eindelijk, na drie maanden uitstel waarin de boekwinkels nauwelijks klanten konden ontvangen, terwijl de bibliotheken dicht waren (maar gelukkig waren de slijterijen open, dat maakte veel goed). Niet dat we ons nu ineens massaal mogen gaan verdringen in die boekwinkels om ons jaarlijkse boek te kopen en daarmee het Geschenk in ontvangst te nemen, maar toch: de Boekenweek is een teken van hoop.… > Lees verder
Gestolen manuscripten van Céline teruggevonden
[Naschrift oktober 2022: het onderstaande verdient inmiddels enige nuancering. De manuscripten waren in 1944 namelijk niet gestolen, maar gewoon aangetroffen door de nieuwe bewoner van het huis, die na de oorlog twee keer vergeefs heeft geprobeerd ze terug te geven; Céline weigerde.]
De Franse krant Le Monde kwam afgelopen donderdag met groot literair nieuws. Een verloren gewaande stapel manuscripten van een van de grootste Franse schrijvers van de vorige eeuw, Louis-Ferdinand Céline, blijkt al ruim vijftien jaar in het bezit te zijn geweest van een inmiddels gepensioneerde toneelcriticus van het dagblad Libération, Jean-Pierre Thibaudat. Onder de documenten bevinden zich een volledige, totaal onbekende roman, 600 vellen van een andere roman waarvan maar een paar passages bekend waren, een manuscript van Dood op krediet en tal van privédocumenten.… > Lees verder