In 2009 zijn er in Nederland weer 4179 nieuwe boekvertalingen verschenen (cijfers KB). Gaan we gemakshalve uit van een gemiddelde verkoopprijs van 15 euro en een gemiddelde verkoop van 2500 exemplaren, dan hebben die boekvertalingen een totale omzet van bijna 157 miljoen euro opgeleverd. Als we even aannemen dat voor al die vertalingen ongeveer 1000 vertalers verantwoordelijk zijn (gemiddeld vier vertalingen per jaar per persoon), dan genereert een gemiddelde vertaler met zijn creatieve werk dus een uiteindelijke jaaromzet van bijna 157.000 euro – waarvan hijzelf gemiddeld iets meer dan tien procent mag toucheren, de rest gaat naar buitenlandse auteur, uitgever, persklaarmaker, corrector, vormgever, zetter, drukker, binder, boekhandel.… > Lees verder
Waar rook is, hoeft geen vuur te zijn
Derde en laatste post over Kundera en de ‘moraal van het wezenlijke’. In het vorige stukje meldde ik al dat Kundera in de jaren 50 een overtuigd communist was. Daar heeft hij nooit een geheim van gemaakt: lees Het boek van de lach en de vergetelheid er maar op na. Kundera’s hele officiële oeuvre sinds De grap kan worden gezien als een kritiek op de illusie (die eigen is aan alle ideologieën, niet alleen aan het communisme) dat het paradijs hier op aarde kan worden gevestigd als je maar zorgt dat alles verdwijnt wat zich daartegen verzet (inclusief andere definities van dat paradijs).… > Lees verder
Kundera’s rode roos
Aansluitend bij het vorige: Milan Kundera zelf past de ‘moraal van het wezenlijke’ zeer streng toe op zijn eigen werk. Zijn officiële oeuvre telt nu één verhalenbundel, één toneelstuk, vier essaybundels en negen romans; de rest van wat hij heeft geschreven beschouwt hij als bijkomstig of achterhaald. Daaronder valt ook alles wat hij heeft gepubliceerd vóór zijn debuutroman, De grap (1967), o.a. een aantal toneelstukken en poëziebundels – die dus niet meer herdrukt of vertaald mogen worden.
Vooral die poëziebundels kunnen in eerste instantie verbazing wekken, gezien de kruistocht tegen het lyrische die de rode draad van Kundera’s romans vormt (zie elders op deze site de nawoorden die ik erbij heb geschreven).… > Lees verder
De heuvels van het archief
Surfend op Hof/Haan stuitte ik onlangs op een stuk uit 2008 (hier) waarin Hof de essaybundel Het doek van Milan Kundera aanhaalt. Zich afzettend tegen de auteur van De ondraaglijke lichtheid, die schrijvers aanspoort om op hun schrijfsels de ‘moraal van het wezenlijke’ toe te passen en alleen echt waardevolle teksten in hun officiële oeuvre op te nemen, breekt mijn kompaan een lans voor ‘de moraal van het archief’ (die volgens Kundera leidt tot de ‘zoete gelijkheid van een gigantisch massagraf’). Hof:
… > Lees verderVanuit het perspectief van de lezer is de moraal van het wezenlijke niet wezenlijker dan de moraal van het archief.
Bijtijds gaan slapen (bis)
Eerder citeerde ik de beginzin van Du Côté de chez Swann in de nieuwe vertaling van Thérèse Cornips: ‘Lang ben ik bijtijds gaan slapen.’ Over dat ‘gaan slapen’ schrijft Miriam Rasch in haar recensie op 8Weekly:
Deze beginzin is meteen een statement van de nieuwe vertaling. In de vorige [van C.N. Lijsen] luidde die namelijk: ‘Heel lang ben ik vroeg naar bed gegaan.’ Het verschil tussen naar bed gaan en slapen is voor de bedlegerige Proust zeer groot en de verdere openingspagina’s gaan precies over slapen, waken en dromen.
De bedlegerige Proust, het verschil tussen naar bed gaan en slapen?… > Lees verder
Bijtijds gaan slapen
‘Lang ben ik bijtijds gaan slapen.’ Zo begint Op zoek naar de verloren tijd in de vertaling van Thérèse Cornips. De vertaalster bekent meteen kleur door het neutrale ‘de bonne heure’ te vertalen met een woord (bijtijds) dat weliswaar ook ‘vroegtijdig’ kan betekenen, maar waarvan ‘de thans [= in de tweede helft van de 19de eeuw] gewone beteekenis’ zelfs volgens het WNT al ‘intijds’ is, dat wil zeggen tijdig, voor het te laat is. Waarschijnlijk zeggen oude mensen in afgelegen boerendorpen nog wel dat ze bijtijds gaan slapen, maar de jonge hoofdpersoon van een van de grootste modernistische romans?
Toegegeven, het is niet zo simpel als het lijkt.… > Lees verder