web analytics

Een onmogelijk voorstelbare nieuwe vorm

Op 12 mei 2015 is het zover: Swanns kant op, het openingsdeel van Prousts beroemde roman, verschijnt in de Perpetuareeks van Athenaeum-Polak & Van Gennep. Met slechts twee jaar vertraging. In een prachtige, gebonden, lila-turkooizen uitvoering. Inclusief nawoord, exclusief noten. In de quatre-mainsvertaling van Martin de Haan en Rokus Hofstede. En dat alles geheel conform Prousts definitie van schoonheid: ‘… niet een soort volmaakte versie van wat we ons voorstellen, een soort abstracte vorm die we voor ogen hebben, maar integendeel een onmogelijk voorstelbare nieuwe vorm die de werkelijkheid ons aanreikt.’

Madeleine

Drie evenementen naar aanleiding van deze feestelijke gebeurtenis:

  • een podiumgesprek-annex-presentatie met Kenneth van Zijl en de vertalers op City2Cities (Utrecht, Postkantoor Neude, zaterdagavond 16 mei 22:30)
  • een televisie-interview door Kenneth van Zijl met de vertalers in Letteren &cetera (Amsterdam, Bibliotheek Letterenfonds, donderdag 21 mei, 19:30)
  • een boekpresentatie met de vertalers, auteurs Eric de Kuyper en Charlotte Mutsaers en Proustspecialist Pierre Schoentjes (Ugent), gemodereerd door journaliste Gudrun De Geyter in Passa Porta (Brussel, Passa Porta Bookshop, 10 juni, 20:00)
> Lees verder

Pierre Autin-Grenier, ‘Gebakken kalfszwezerik met verse morieljes’

Gebakken kalfszwezerik met verse morieljes en wilde prei, ziedaar Jim Harrisons favoriete gerecht als hij in Parijs is. Dit weetje over de auteur van A Good Time to Die kwam ik tegen op de cultuurpagina’s van een tijdschrift dat meer algemeen gewijd is aan mode, schoonheid en koken, waarin men zijn toekomst kan lezen en waarin bovendien aan vrouwen kostbare goede raad wordt verschaft op het gebied van liefde en seksualiteit. Onder het artikel stond de naam van een ongetwijfeld behoorlijk chique figuur, je voelde dat de arme ziel van hedendaagse literatuur bezeten was, tot nagelbijtens toe!

Ik weet niet of u al iets gelezen hebt van Jim Harrison, ontegenzeglijk een in ieder opzicht groot schrijver, maar een die je maar beter niet aan tafel kan hebben als je aan het eind van de maand de eindjes aan elkaar hoopt te knopen.… > Lees verder

Régis Jauffret, ‘Bravo’, fragment

[…]
We hadden een oude tv waar we nooit naar keken. We namen vluchtig de kranten door en dreven de spot met alle ellende op de wereld, we verkneukelden ons over de stakingen bij het openbaar vervoer, waar sedentaire schrijvers geen last van hadden, we grinnikten bij het lezen van de recensies waarin collega’s werden afgebrand.
Het verbaasde ons wel dat er niet méér werd gesproken over onze boeken, over ons geluk, over ons. Ons isolement was narcistisch, als van asceten. We hadden een hekel aan het mondaine leven, maar we droomden van roem.
Dan zouden eindelijk onze beeltenissen oplichten aan de gevels, prijken op de kleren van de voorbijgangers en ook op hun inwendige, dankzij propagandistische voedingsmiddelen die ons silhouet op de maagwand van consumenten zouden konterfeiten.… > Lees verder

Georges Simenon, De burgemeester van Veurne (fragment)

De burgemeester.omslagHet was vlakbij, nauwelijks vijftien kilometer. Aan de rand van het dorp, waar je de duinen en het groene water van de zee al zag liggen, stonden kleine huizen op een rij, zonder bovenverdieping, elk met een hekje ervoor. De hekjes waren geverfd in blauw, in wit, in groen. Dat van zijn moeder was lichtgroen.
Hij wist dat er tussen alle gordijnen door buren naar hem keken. Hij wist dat er werd gezegd: ‘Het is de burgemeester van Veurne.’
En zij wisten van hun kant dat zijn vader, de oude Joris, tot de dag van zijn dood garnalen had gevist, met zijn paard, dat bij laagwater een net over het strand sleepte.… > Lees verder

Louis Calaferte, Requiem voor de onschuldigen (fragment)

Mijn vader was verhuisd naar die buurt nadat hij verschillende keren de gevangenis vanbinnen had gezien, schuldig bevonden aan diefstal met braak en aan gewapende overval. Mijn moeder, die van haar kant munt sloeg uit een opmerkelijke gave voor het plegen van abortus, was hem braaf bij zijn aftocht gevolgd. Toch werd mijn familie tot de eerbare burgers gerekend. Feld had lang geleden geprobeerd twee getuigen uit de weg te ruimen die lastig voor hem hadden kunnen zijn. Om te beginnen zijn eigen vader. Feltin droeg heel wat hinderlijke herinneringen aan het verleden met zich mee, en werd door de politie weliswaar tewerkgesteld maar ook in de gaten gehouden.… > Lees verder

Waarom hervertalen? Notities uit de praktijk

Vertalers weten niet wat ze doen. Die gedachte viel mij in bij het lezen van het boeiende dossier over ‘De rijkdom van de hervertaling’ in het vorige Filter-nummer. Hoe boeiend ook, in dat dossier overheersen vertaaltheoretische en vertaalhistorische gezichtspunten, en het is geen wonder dat inzichten die op dat niveau worden verworven niet per se verhelderend zijn voor een beter begrip van de concrete worsteling van verschillende vertalers met eenzelfde originele tekst. Het spreken over de ‘geïntendeerde handeling’ en de ‘discursieve strategie’ (Lawrence Venuti) van de vertaler lijkt bijvoorbeeld meer rationaliteit en zelfbewustzijn te veronderstellen dan in de vertaalpraktijk aanwezig is; vertalers hebben doorgaans maar weinig controle over de parameters die komen kijken bij het vinden van hun toon en stijl.… > Lees verder