‘Er zijn Vlamingen en Walen in België, maar Sire, er zijn geen Belgen’. Die veelvuldig aangehaalde uitspraak, afkomstig uit de brief die Jules Destrée, een linkse Waalse volksvertegenwoordiger, in 1912 stuurde aan de jonge Koning Albert, blijkt met terugwerkende kracht profetisch. In de aanslepende Belgische kabinetsformatie – sommigen spreken van een regimecrisis – staan Vlaamse en Waalse politici als vrijwel gesloten blokken tegenover elkaar; op politiek vlak lijken Vlaanderen en Wallonië twee scherpomlijnde entiteiten waarin taal en territorium een onwrikbaar verbond hebben gesloten. Een summiere blik op de Belgische kranten aan weerszijden van de taalgrens volstaat om te zien dat ook zij in de ban zijn van de escalerende, simplificerende logica van het ‘communautaire opbod’: terwijl de Vlamingen in de onderhandelingen ‘hun poot stijf houden’ zijn de Franstaligen ‘halsstarrig’, en omgekeerd.… > Lees verder
De afgrondelijkheid van het verlangen
In de winter van ’82-’83 deed ik mijn eerste ervaringen op als vertaler uit het Frans. Bij die eerste schoorvoetende pogingen was ik niet alleen, maar in het gezelschap van een Franse vriendin, studente aan de kunstacademie Minerva in Groningen, de Noord-Nederlandse stad waar ik ook zelf in die tijd studeerde. Zij was de autoriteit op het gebied van het Frans, ik op het gebied van het Nederlands. We konden eindeloos delibereren over de kortste zinnetjes, en meestal was ik degene die de knopen doorhakte, maar ik was ook maar al te graag bereid tot concessies als zij die nodig achtte.… > Lees verder
Pierre Michon, De roman ontdaan van zijn rompslomp (interview)
Pierre Michon, er wordt van u gezegd dat u een writer’s writer bent, dat u wordt erkend door uw gelijken. Uit commentaren, proefschriften en interviews, uit discussies en colloquia blijkt een zekere nieuwsgierigheid naar de schrijversfiguur die u met Vies minuscules hebt geconstrueerd. Men is geïntrigeerd door het mysterie dat ontstaat door de heel bijzondere densiteit van uw proza, door de manier waarop de taal bij u naar een climax neigt. Hoe ervaart u die vragen omtrent uw positie en persoon?
Dat verhaal over erkenning heeft niets te betekenen. Ik denk vaak aan de manier waarop Apollinaire en Jarry elkaar hebben ontmoet.… > Lees verder
Caroline Lamarche, ‘De omweg tot jezelf’ (fragment)
Ik ben geboren in Luik. Mijn voorouders, die in 1837 de IJzerfabriek van Ougrée oprichtten, spraken Frans, Engels en nog meer Europese talen, waarschijnlijk Duits en Spaans, misschien ook Zweeds, want een tijdlang hebben ze mijnen geëxploiteerd in Westfalen, Zweden en Asturië. In Ougrée spraken de meeste arbeiders Waals en/of, afhankelijk van hun plaats van herkomst, Frans, Vlaams, Italiaans, Pools, Spaans, Portugees.
Niet lang na mijn geboorte ben ik met mijn ouders naar Asturië verhuisd. Ik ben er gebleven tot ik drieënhalf was. Daarna kwam Frankrijk, omdat mijn vader was overgeplaatst naar Parijs. Als zijn werkdag eropzat, volgde hij een cursus Nederlands en ’s avonds deed hij pogingen om Multatuli of Gezelle te lezen, afgewisseld met Cervantes.… > Lees verder
Jacques Bénigne Bossuet, ‘Over ambitie’ (fragment)
‘[…] O mens, wat ben je van plan, en waarom kwel je jezelf nodeloos? – Maar ik zal wel weten hoe ik vaste grond onder de voeten moet krijgen en moet profiteren van het voorbeeld van anderen: ik zal de tekortkomingen van hun werkwijze en de zwaktes van hun handelen bestuderen en die verhelpen. – Dwaze voorzorgen! Want hebben zij dan geprofiteerd van het voorbeeld van wie aan hen voorafgingen? O mens, houd jezelf niet voor de gek: al te vreemde gebeurtenissen liggen in de toekomst besloten, en op al te veel plaatsen sijpelen verlies en vernietiging binnen in ’s mensen fortuin dan dat ze overal kunnen worden tegengehouden.… > Lees verder
Het standpunt van Mandelstam
Vrije beroepen kennen geen vrije tijd. Die stelling gaat misschien niet voor alle kleine zelfstandigen in gelijke mate op, maar voor vertalers zeker wel. Ik ken er voor wie zestien uur werken per dag geen uitzondering is, en zelf heb ik, toen ik nog vrijgezel was, ook monachale periodes gekend waarin het leven zich weken, maanden achtereen volledig verengde tot het smalle pad van de volgende zin. Vertalers zijn thuiswerkers die voorbeeldig tegemoetkomen aan de belangrijkste voorwaarde die in het huidige economische bestel aan de factor arbeid wordt gesteld: flexibiliteit. De vertaler, die zijn eigen productienormen en werkrooster vaststelt, delft in het onderhandelen met zichzelf steevast het onderspit.… > Lees verder