web analytics

Onwaarschijnlijk monsterachtig

De eerste zin van Kafka’s Die Verwandlung blijft fascinerend, en erg lastig te vertalen vanwege het ‘ungeheuere Ungeziefer’ waarin de hoofdpersoon, Gregor Samsa, op een ochtend blijkt te zijn veranderd:

Als Gregor Samsa eines Morgens aus unruhigen Träumen erwachte, fand er sich in seinem Bett zu einem ungeheueren Ungeziefer verwandelt.

Door veel vertalers is van dat ‘Ungeziefer’ maar gewoon een kever gemaakt, want daar doet de beschrijving van het beest het meest aan denken, al betoogt Midas Dekkers dat het om een pissebed moet gaan.… > Lees verder

De ontdekking van de ironie: Milan Kundera

‘Bent u communist, meneer Kundera?’ ‘Nee, ik ben romancier.’ ‘Bent u dissident?’ ‘Nee, ik ben romancier.’ ‘Bent u links of rechts?’ ‘Geen van beide. Ik ben romancier.’

Het citaat, afkomstig uit de essaybundel Verraden testamenten, laat niets aan duidelijkheid te wensen over. Milan Kundera, deze maand 85 jaar geworden, is een man met een roeping. Meer dan enige andere hedendaagse schrijver heeft hij zich sterk gemaakt voor wat hij als de Europese kunstvorm bij uitstek beschouwt – de roman. Geen literair genre, geen aardig volksvermaak, maar een heuse kunstvorm met zijn eigen regels en zijn eigen bestaansreden, dat wil zeggen zijn eigen opdracht: ‘ontdekken wat alleen de roman kan ontdekken’.… > Lees verder

Charles Baudelaire, Mijn hart blootgelegd (fragment)

Baudelaire23. FLITSEN

Ik heb geloof ik al eens in mijn aantekeningen geschreven dat de liefde veel weg heeft van een foltering of een chirurgische operatie. Maar dat idee kan op uiterst wrange wijze worden uitgewerkt. Zelfs al zouden beide minnaars dolverliefd en vol verlangen naar elkaar zijn, dan nog is een van beide altijd kalmer of minder bezeten dan de ander. Die man, of die vrouw, is de chirurg of de beul; de ander is de patiënt, het slachtoffer. Hoort u dat gezucht, het voorspel tot een tragedie van ontering, dat gekreun, dat geschreeuw, dat gereutel? Wie heeft het niet uitgestoten, wie heeft het niet onverbiddelijk afgedwongen?… > Lees verder

Charles Baudelaire, Mijn hart blootgelegd, nawoord

Je veux dater ma colère, ‘ik wil mijn woede dagtekenen’, schrijft Charles Baudelaire (1821 – 1867) onder aan een prozafragment waarin hij het einde van de wereld aankondigt. In het manuscript staat boven het omcirkelde woord colère het woord tristesse geschreven. De aarzeling is veelzeggend. Woede kan naar binnen slaan, verdriet kan worden uitgeschreeuwd – die in elkaar overlopende passies vormen de emotionele humus van de nagelaten notities die hier onder de verzameltitel Mijn hart blootgelegd zijn bijeengebracht. ‘Aantekeningen van een misantroop’ gold lange tijd als werktitel van dit boek, naar analogie van een schets uit 1863 die Baudelaire Lettres d’un atrabilaire, ‘Brieven van een zwartgallige’ had genoemd.… > Lees verder

Agenda: Baudelaire zonder vangnet

baudelairenadarWEB_fcef9132b01381e954fcd84aa5a7c9a6baefe56dExact 150 jaar geleden, op 24 april 1864, arriveerde Charles Baudelaire in Brussel. Over Belgische en andere ergernissen schreef hij fascinerende notities, vertaald door Rokus Hofstede in Mijn hart blootgelegd (uitg. Voetnoot). Op dinsdag 29 april organiseert het Brusselse literatuurhuis Passa Porta een avond rond Baudelaires nagelaten proza. De poète maudit staat ook in het nieuwe nummer van DW B over schrijven zonder vangnet, gepresenteerd door Christophe Van Gerrewey en Daniël Rovers. Acteur François Beukelaers leest voor, tweetalig. Gastvrouw is Gudrun De Geyter.… > Lees verder

Alain Robbe-Grillet, Gummetjes (fragment)

In het schemerdonker van het café zet de kroegbaas de tafels en de stoelen, de asbakken, de spuitflessen op hun plaats. Het is zes uur in de ochtend.

Hij heeft nauwelijks licht nodig, hij weet niet eens wat hij doet. Hij slaapt nog. Oeroude wetten dicteren tot in elk detail zijn gebaren, die voor één keer niet onderhevig zijn aan de weifelachtigheid van menselijke intenties. Elke seconde markeert een pure beweging: een stap opzij, de stoel op dertig centimeter afstand, drie vegen met het lapje, halve draai rechts, twee stappen naar voren, elke seconde is een volmaakt, gelijkmatig, vlekkeloos merkteken. Eenendertig.… > Lees verder