web analytics

Berichten

Geplaatst op

‘De bekoring van het antieke’: Willem Frederik Hermans bijgezet voor de eeuwigheid

[Pas na het schrijven van dit stuk heb ik vernomen dat het volledige ‘officiële’ oeuvre van Milan Kundera in het voorjaar van 2011 zal verschijnen in een tweedelige Pléiade-editie, bezorgd door François Ricard.]

Een paar jaar geleden ging ik samen met Raymond Benders op theevisite bij Milan Kundera. Dat zat zo. Na een tip van mijn kant had Kundera, wiens werk ik vertaal, in Le Monde een enthousiast artikel geschreven over De donkere kamer van Damokles, waarvan een paar maanden eerder een nieuwe Franse vertaling was verschenen (door Daniel Cunin). Benders, vriend van W.F. Hermans en een van de drijvende krachten achter diens Volledige werken, wilde de voormalige Tsjech graag eens wat meer vertellen over de auteur van de zo gewaardeerde roman.… > Lees verder

Geplaatst op

Vouwtje!

Op de Michelinkaart van de departementen Creuse en Haute-Vienne loopt vlak naast het dorp Châtelus-le-Marcheix een vouw. Dat weet ik omdat ik de kaart in kwestie direct heb aangeschaft na mijn eerste lezing van La Carte et le territoire. In hoofdstuk 2 van het eerste deel beschrijft Houellebecq hoe zijn hoofdpersoon, de kunstenaar Jed Martin, bij het kopen en openvouwen ervan zijn ’tweede grote esthetische openbaring’ kent:

Die kaart was subliem; diep getroffen begon hij te trillen voor de toonbank. Nog nooit had hij zo’n prachtig, zo’n van emotie en betekenis vervuld voorwerp aanschouwd als die Michelinkaart op 1:150.000 van de Creuse en de Haute-Vienne.

… > Lees verder
Geplaatst op

Liefde en macht

De Franse literaire wereld lijkt al enige weken in de greep van een potentiële nieuwe cause célèbre. Met roerende eensgezindheid hebben nagenoeg alle hedendaagse schrijvers van naam zich dezer dagen achter romancier Régis Jauffret geschaard, wiens in maart 2010 verschenen roman Sévère op last van de rechter uit de rekken dreigt te worden gehaald. Tegen Jauffrets uitgever, Le Seuil, is begin oktober aangifte gedaan door de familie van Édouard Stern, een puissant rijke, in 2005 door zijn minnares Cécile Brossard vermoorde Franse bankier. Op die geruchtmakende moordzaak baseerde Jauffret zijn roman (zie voor meer details de papieren man).

De affaire sprak van meet af aan tot de verbeelding van het immer sensatiebeluste publiek.… > Lees verder

Geplaatst op

Verslag van de dag

In mijn vorige post schreef ik over opzichtige klankeffecten die op mijn zenuwen werkten en over prachtige klankeffecten die haast vanzelf in mijn vertaling opdoken. Maar er is nog een derde categorie, misschien wel de interessantste, namelijk die der vanzelf opduikende ongewenste echo’s. Het wegwerken daarvan, tientallen keren per dag, is ongetwijfeld het meest tijdrovende en creativiteitsbevorderende onderdeel van het literair vertalen, en voor de lezer (die alleen de oplossing ziet en daar als het goed is niet over struikelt) het meest onzichtbare. Neem de volgende zin uit La Carte et le territoire, p. 37:

[…] il écoutait le récit de la journée, souriait à son fils, payait le salaire demandé.

… > Lees verder
Geplaatst op

Cimbalen en symbolen

Normaal gesproken vind ik ritme veel belangrijker dan klank. Opzichtige alliteraties werken op mijn zenuwen, vooral als ze expres zijn aangebracht door vertalers die denken dat daarin de ware boodschap van de tekst schuilgaat, en die er niet voor terugdeinzen om voor één klein klankeffectje (dat geen ander doel dient dan zichzelf, en evengoed aan het toeval kan worden toegeschreven) alle andere elementen van de tekst geweld aan te doen. Het kind met het badwater weggooien, noemen wij dat.

Er zijn mensen die van het turven van klankherhalingen een dagtaak hebben gemaakt. Paul Claes bijvoorbeeld, die in de aantekeningen bij zijn Rimbaudvertalingen per gedicht een opsomming van de erin voorkomende klankeffecten geeft – alsof  we die door middel van een nieuw soort woordalchemie zouden kunnen samenvoegen met de vertaling om te kunnen ervaren wat de Franse lezer bij het oorspronkelijke gedicht ervaart.… > Lees verder