web analytics

Traduire, Houellebecq

On nous dit que les traducteurs font circuler les œuvres.

Certes. Au mois de mars 2015, quittant ma retraite de l’Oberland zurichois avec vue imprenable sur le lac, celui-là même où auraient flotté les cendres de l’architecte Jean-Pierre Martin, pour me rendre au très parisien colloque Auteurs&Co, j’ai fait circuler, bien protégés dans mon sac, deux chefs-d’œuvre de la littérature française. C’est bien en ces termes que je les ai présentés aux auteurs (& co) réunis : « Deux chefs-d’œuvre de la littérature française, Du côté de chez Swann de Marcel Proust et Soumission de Michel Houellebecq. »

C’étaient les deux livres sur lesquels je travaillais à peu près parallèlement, dans ce beau collège de Looren.… > Lees verder

De waarschuwing van Houellebecq

Frankrijk, voorjaar 2022. Het is weer tijd voor de presidentsverkiezingen, vijf jaar nadat de razend impopulaire socialist François Hollande op wonderbaarlijke wijze is herkozen, enkel en alleen omdat zijn tegenstander in de tweede ronde nog minder populair was: ook gematigd rechts stemde tegen de extreemrechtse kandidate, Marine Le Pen van het Front National.

Maar in 2022 haalt de socialistische kandidaat, Manuel Valls, niet eens de tweede ronde. Die eer is voorbehouden aan, opnieuw, Marine Le Pen en een volstrekte nieuwkomer in de Franse politiek: Mohammed Ben Abbes, leider van de in juni 2017 opgerichte Moslimbroederschap, die met steun van links én gematigd rechts uiteindelijk ook de verkiezingen wint.… > Lees verder

Nieuw vertalersgeluk

En daar ging hij dan, de Europese Literatuurprijs 2012, naar Julian Barnes en zijn vertaler Ronald Vlek. Pech voor het duo Houellebecq/De Haan, dat evenwel niet bij de pakken neer wenst te zitten en zijn zinnen heeft gezet op een revanche in het mooie jaar 2017.

Dat schreef ik in 2012, en eerder dan verwacht is het dan zover: het duo Houellebecq/De Haan is met Onderworpen opnieuw genomineerd voor de Europese Literatuurprijs, niet in 2017 maar in 2016.

De andere vier boeken van de shortlist heb ik niet gelezen, maar in de wandelgangen valt al te horen dat een vierde Franse winnaar in zes jaar Europese Literatuurprijs erg onwaarschijnlijk (of ronduit een schande) zou zijn.… > Lees verder

Emmanuel Bove, Het voorgevoel

Om de paar maanden reserveer ik een verloren dag om op wikipedia een paar lemmata te schrijven over Franse schrijvers of over Nederlandse dan wel Vlaamse literaire vertalers. Het gaat daarbij om twee categorieën die het qua zichtbaarheid niet bepaald onder de markt hebben, zoals het in België heet: Franse schrijvers, omdat Franse literatuur – Michel Houellebecq daargelaten – sinds enige decennia een zinkend cultuurgoed is geworden; literair vertalers, omdat literair vertalers, zoals iedereen weet, uit hoofde van hun stiel te allen tijde nederig, dienstbaar en bescheiden zijn.

Toen ik dus constateerde dat er over de Franse romancier Emmanuel Bove (1898-1947), van wie onlangs de prachtige korte roman Het voorgevoel in het Nederlands is verschenen (in de vertaling van Mirjam de Veth), wel artikelen te vinden waren in de Perzische, Japanse en Estse wikipedia, en in twee Koerdische dialecten, het Sorani en het Manderani, maar niets in de Nederlandse wikipedia stond, besloot ik per ommegaande in die leemte te voorzien.… > Lees verder

Driedubbele ironie: Onderworpen

Houellebecqs roman Onderworpen roept nog altijd veel discussie op. Vaak valt het woord ‘profeet’, zoals bijvoorbeeld recentelijk nog in dit opiniestuk van Dirk-Jan van Baar. Met onderstaande tekst, afkomstig uit het boek Aan de rand van de wereld: Michel Houellebecq, wil ik mijn eigen bijdrage aan de discussie leveren. Moraal: pas op, glibberige tekst!

Voorplat Houellebecq - Onderworpen RGBEerst maar eens twee bekentenissen.

Ten eerste: ruwweg sinds Mogelijkheid van een eiland lees ik bijna niets meer van wat er over Houellebecq wordt geschreven, of het nu gaat om recensies, interviews of wetenschappelijke artikelen. Ik heb een tijdje gedacht dat het was omdat ik alles inmiddels wel zo ongeveer wist en bijna nooit meer op verrassende nieuwe inzichten stuitte, maar het is eigenlijk nog veel erger: ik schat dat ik met het vertalen van Houellebecq inmiddels ruim drie jaar meer dan fulltime in zijn woorden heb geleefd, het is haast een tweede natuur geworden (waarvan ik er gelukkig meerdere heb), en ik besef nu dat ik eigenlijk gewoon een beetje bang ben dat ik me er te veel door laat raken.… > Lees verder

Omslag en titel Onderworpen

Het omslag voor Onderworpen is er, traditiegetrouw van de hand van Ron van Roon. Ik vind het prachtig. Overigens hebben we voor de titel Onderworpen gekozen omdat het Franse Soumission zowel ‘onderwerping’ als ‘onderworpenheid’ kan betekenen, beide betekenissen kun je lezen in het werkwoordelijke ‘onderworpen’. Een andere mogelijkheid zou ‘overgave’ zijn geweest, de letterlijke vertaling van het woord ‘islam’, maar dat doet toch wat te veel denken aan capitulatie en daarvan is in dit boek geen sprake.… > Lees verder