web analytics

Tag: vertaler

Geplaatst op

De zichtbare vertaler 16: Professionaliseren

Toen ik het woord voor het eerst aan mijn eigen voornaamste activiteit (literair vertalen) gekoppeld hoorde worden, kon ik een glimlach niet onderdrukken. Professionaliseren. Van alle kanten (Fonds, Expertisecentrum, VvL) krijgen wij literair vertalers tegenwoordig te horen dat dat iets is wat we hoognodig moeten doen, en zowaar: inmiddels durf ik het woord zelfs zonder relativerende aanhalingstekens te gebruiken.

Toch blijft het iets raars hebben. Natuurlijk, literair vertalers hebben net als alle andere kleine zelfstandigen een stevig bureau en een goede stoel nodig, ze moeten correcte facturen kunnen uitschrijven en over elementaire onderhandelingsvaardigheden beschikken, en enige kennis van auteursrecht en contracten is ook niet weg, maar toch.… > Lees verder

Geplaatst op

Matelec ghedietscht

In Herne, op dertig kilometer ten zuidwesten van Brussel, was in de tweede helft van de veertiende eeuw een groep van minstens vijftien kartuizers doende met de systematische vervaardiging van handschriften, Latijnse en in de volkstaal vertaalde, via collectieve arbeidsverdeling (kopiëren, vertalen, corrigeren, hervertalen enzovoort). Onder hen bevond zich de in medioneerlandistische kringen beruchte ‘Bijbelvertaler van 1360’, wellicht de oudste Nederlandstalige confrater in ons taalgebied. Men spreekt in die kringen over het ‘scriptorium’ van de kartuizers, ook wel over hun ’translatorium’, een term die goed past bij de praktijk van de meermansvertaling.

Een analyse van de productie van het translatorium van Herne is te vinden in het proefschrift uit 2002 van Erik Kwakkel, Die Dietsche Boeke die ons Toebehoeren.… > Lees verder

Geplaatst op

Traduire, en Europe

« La langue de l’Europe, c’est la traduction. » La citation archiconnue vient d’Umberto Eco, à qui l’on prête aussi la variante moins battue : « La langue de l’Europe, c’est le mauvais anglais. » Ensemble, ces deux sentences résument assez bien la situation linguistique et culturelle du vieux continent. Tout le monde parle anglais ou croit le parler, et en même temps les citoyens européens connaissent très peu leurs voisins, d’où un grand besoin de traductions – et de traducteurs.

La traduction littéraire est avant tout un art du voyage. Voyage linguistique, voyage culturel aussi, où le texte qui se déplace arrive à sa destination changé, prêt à commencer une nouvelle vie.… > Lees verder

Geplaatst op

De zichtbare vertaler 14: Boekvertalers

In mijn bijdrage aan het allereerste nummer van VvL.nu (najaar 2006) stelde ik een fundamentele vraag: wat bezielt ons om als literaire schrijvers en vertalers samen in één club te gaan zitten, in plaats van aansluiting te zoeken bij onze respectieve niet-literaire vakgenoten?

De vraag is nu weer even heel actueel, want sinds enige tijd is er een discussie gaande over eventuele toetreding van een grote groep niet-literaire boekvertalers tot de VvL of de VSenV. Het is een interessante discussie, niet in de laatste plaats omdat we erdoor worden gedwongen onze eigen uitgangspunten weer eens expliciet onder ogen te zien. Wie zijn die ‘Letterkundigen’ in de naam van onze vereniging, wie zijn de ‘Schrijvers en vertalers’ in de naam van de VSenV, hoe gaan we om met veranderingen in de markt, hoe verhouden we ons tot onze gesprekspartners in het literaire veld?… > Lees verder

Geplaatst op

Tirade 29: Freakonomie

Aardig economisch vraagstukje. Waarom lezen sommige Nederlanders buitenlandse literatuur liever in Engelse dan in Nederlandse vertaling, terwijl hun Nederlands uiteraard beter is dan hun Engels?

Het antwoord is eenvoudig. Neem een oorspronkelijk Zweeds boek, laten we zeggen Stieg Larssons weergaloze Mannen die vrouwen haten. Door het relatief kleine aantal Nederlandstaligen zal de markt voor een Nederlandse vertaling veel kleiner zijn dan voor een Engelse vertaling, waardoor ook de royalty’s en de winst lager uitvallen. Die lagere opbrengst heeft een geringere aantrekkingskracht op vertalers, met als gevolg dat vertalers in het Nederlands kwalitatief minder goed zijn dan in het Engels; de aanbodcurve van vertalers is oplopend.… > Lees verder

Geplaatst op

Tirade 25: Vertaalmoeheid

Laatst ontving ik een e-mail met een paar halve zinnen en verder wat losse letters: per ongeluk verstuurd door een vertaler die met zijn hoofd op het toetsenbord in slaap was gevallen. Want zoals je metaalmoeheid hebt, zo heb je ook vertaalmoeheid. Geen enkele professionele vertaler ontkomt eraan: na weken, maanden of jaren keihard werken begint elke vertaler, hoe stevig of soepel ook, onvermijdelijk scheurtjes te vertonen.

Osip Mandelstam beschrijft het verschijnsel in een brief aan de Sovjetrussische schrijversbond uit 1929: ‘Als hij niet tegen zichzelf wordt beschermd, slijt een goede vertaler snel. Vertalen is in de strikte zin van het woord een ongezond beroep.… > Lees verder