web analytics

In Marokko ga je niet dood

Zomaar een Frans zinnetje: ‘On ne meurt pas au Maroc.’ Het klinkt haast als een levenswijsheid, of als een gedragsregel: in Marokko ga je niet dood. In Marokko hóór je niet dood te gaan.

Dat korte, onopvallende zinnetje is het mooiste en meest beladen zinnetje van La Petite Bijou, de nieuwe roman van Patrick Modiano. Een nieuwe roman die tegelijk ook een oude roman is, want Modiano schrijft keer op keer hetzelfde boek, of liever gezegd, wat niet helemaal hetzelfde is, een nieuw hoofdstuk van hetzelfde boek, dat inmiddels is uitgedijd tot bijna dertig delen.

In Marokko ga je niet dood.… > Lees verder

De ontplofte dichtbundel, of: Hoe lees je 100.000.000.000.000 gedichten?

Le génie, c’est l’erreur dans le système
– Paul Klee, geciteerd door Georges Perec

Een interactieve dichtbundel avant la lettre

In een studie over de opbouw van dichtbundels mag de bekendste, zo niet enige dichtbundel ter wereld zonder vaste opbouw natuurlijk niet ontbreken: Cent mille milliards de poèmes (1961) van Raymond Queneau, het boek dat de blijde inkomst van de Oulipo in de Franse letteren inluidde. De bundel is minder dik dan de titel doet vermoeden, dankzij een vernuftig papierbesparingsmechanisme: in plaats van honderd duizend miljard losse gedichten te schrijven heeft Queneau de versregels van tien sonnetten zodanig losgeknipt dat ze afzonderlijk kunnen worden omgeslagen en naar believen met elkaar worden gecombineerd.… > Lees verder

Schrijven in de marge van de moderniteit

Realisme is in. Niet alleen in Nederland, waar het nooit weg is geweest, maar ook in Frankrijk, waar het lange tijd taboe was. Realisme in een hip modern jasje: relatief jonge auteurs als Michel Houellebecq, Lydie Salvayre, Frédéric Beigbeder en Benoît Duteurtre schrijven over drugs, reclame, seks, disco’s, toerisme en andere verschijnselen van onze tijd, en sturen de roman weer als een spiegel de weg op, de wijde wereld in. Inspectie in plaats van introspectie. Houellebecq: ‘Ik heb de indruk dat we een beetje moe beginnen te worden van onze eigen raadselen, die minder raadselachtig zijn dan wel werd gezegd, maar dat we anderzijds steeds meer het gevoel krijgen dat we in een onbegrijpelijke en gevaarlijke wereld leven.’… > Lees verder

De paradox van de vertaler

De paradox van de vertaler: hij spreekt, maar zegt niets. Uit zijn pen vloeien woorden, maar hij heeft niets te melden. Niets, behalve één ding. Aan dat ene ding zijn de onderstaande vier stellingen gewijd, die beschouwd mogen worden als fragmenten van een hypothetisch of toekomstig boek, dat in tegenstelling tot deze kleine selectie uiteraard zal wemelen van de leerzame en amusante voorbeelden.

Vertalen is een uitvoerende kunst

Een waarheid als een koe, maar voor buitenstaanders toch nog (te) vaak een eye opener. Vooral de muziekmetafoor doet het in de mondaine conversatie altijd goed: ‘Literatuur vertalen is als het uitvoeren van een muziekstuk.’… > Lees verder

Was het Leonardo?

Vertalingen. De consumptieve lezer kijkt er dwars doorheen, de literatuursnob leest ze met stellige tegenzin, de recensent (voorzover hij niet in de eerste twee categorieën valt) vindt ze ‘soepel’, ‘vlot’ of ‘houterig’. Over één ding zijn al die mensen het wel eens: vertalingen tellen niet mee. Waarbij ze er gemakshalve maar even aan voorbijgaan dat het beeld dat ze van een buitenlandse auteur hebben, meestal volledig op diezelfde vertalingen gebaseerd is. Arnon Grunberg die Marcel Proust verwijt dat hij niet kan schrijven, is maar één schrijnend voorbeeld.

In de Franse Bibliotheek, de prachtige commerciële flop van Van Oorschot, is nu een vertaling verschenen van een boek dat in het Frans grote indruk op mij had gemaakt: La Demande van Michèle Desbordes.… > Lees verder

In de zachte armen van de kitsch

Een gedachte-experiment. Probeert u zich eens voor te stellen hoe u het zou vinden wanneer ik als recensent van het mannelijk geslacht in deze kolommen zou bekennen dat er maar één ding op de wereld is dat me interesseert: vrouwen. Weet u het niet? Laten we dan maar eens de proef op de som nemen. Net als alle andere mannen denk ik de hele dag maar aan één ding: seks. Het schone geslacht is het enige waar ik echt nieuwsgierig naar ben, alle vrouwen die ik heb gekend en bekend (in bijbelse zin) interesseren me niet als individu maar alleen als manifestatie van het Eeuwig Vrouwelijke, ik geloof niet in liefde en trouw maar alleen in de Vrouw, de ene en ondeelbare Ander die zij voor mij is en altijd zal blijven.… > Lees verder