web analytics

Pharmacie Anglaise Swann

Onbegrensd is de rijkdom aan dromen, fantasieën en betekenissen die door de verteller van de Recherche aan bepaalde namen wordt gehecht. De ontdekking van de namen was zelfs, aldus Roland Barthes in zijn essay ‘Proust et les noms’, het poëtische evenement dat het schrijven van de Recherche ‘op gang bracht’. De roman ontwikkelt zich uit het vermogen van de verteller om de in namen gehulde essenties gaandeweg te leren ontcijferen, dus uit het narratieve verband dat Proust tussen zulke dromen, fantasieën en betekenissen legt. ‘Poëtisch gezien’, schrijft Barthes, ‘is de hele Recherche voortgekomen uit een paar namen.’

‘Plaatsnamen: de naam’, het korte derde deel dat Du côté de chez Swann besluit, is onder meer een reflectie over de poëtische kracht van namen, namen van bepaalde plekken (Balbec, Florence) of bepaalde personen (Swann).… > Lees verder

Marjan Hof (2002-2012)

Ons bereikte het bericht van het overlijden van Marjan Hof, een vertaalster van Franse literatuur die enige vermaardheid verwierf als redactrice van de stijlvolle Perlousesreeks van Uitgeverij Voetnoot, gevestigd in Ontwerpen. Binnen die reeks, waarin tussen 2003 en 2011 vierentwintig titels verschenen, vertaalde ze bij wijze van uitzondering ook zelf: een lang fragment uit Prousts À la recherche du temps perdu (het eerste hoofdstuk van Sodome et Gommorhe), getiteld Het vervloekte ras, is van haar hand. Verder tekende Marjan Hof in 2009 voor de Nederlandse vertaling van Contre Sainte-Beuve van Marcel Proust, in de Grote Bellettrie-reeks van Athenaeum-Polak & Van Gennep.… > Lees verder

Tijdloze tijd in Arles

‘Voor vertalers is contact met de brontaal en –cultuur en met anderstalige collega’s die uit dezelfde taal vertalen van het allergrootste belang. Een relatief bescheiden, maar zeer doeltreffende mogelijkheid daartoe vormen de vertalershuizen…’, heet het in het Vertaalpleidooi. Zo gezegd zo gedaan: deze zomer heb ik vier weken in Arles verbleven, aan het Collège International des Traducteurs Littéraires aldaar. Het Collège bezet een vleugel van het voormalige Hôpital-Dieu, het uit de 16e eeuw daterende ziekenhuis in het hartje van het oude Arles, dat een jaar of dertig geleden een culturele bestemming heeft gekregen. De binnenplaats, die wel iets wegheeft van een kloostertuin, is heraangelegd overeenkomstig het door Vincent van Gogh in het voorjaar van 1889 ter plekke gemaakte schilderij.… > Lees verder

De libertijn en de lichtekooi

In de openingsbladzijden van Prousts Un amour de Swann – de roman-in-de-roman die het tweede deel van Du côté de chez Swann vormt – wordt Odette de Crécy, een van de ‘getrouwen’ van de salon van mevrouw Verdurin en de toekomstige maîtresse van Charles Swann, tot driemaal toe gekarakteriseerd als hoer.

Op de jonge vrouw van de dokter na bestond [het vrouwelijke aandeel in het ‘kringetje’] dat jaar vrijwel uitsluitend […] uit een haast tot de demi-monde behorende persoon, mevrouw De Crécy, die door mevrouw Verdurin bij haar voornaam Odette werd genoemd en bestempeld als ‘een schat’ en uit de tante van de pianist, die ooit als conciërge scheen te hebben gewerkt; het was een koud kunstje geweest om die van de society onwetende, naïeve vrouwspersonen wijs te maken dat prinses De Sagan en hertogin De Guermantes arme stakkers moesten betalen om wat aanloop te hebben op hun diners, zodat als iemand had aangeboden hun een uitnodiging bij die twee grandes dames te bezorgen, de gewezen conciërge en de lichtekooi het aanbod laatdunkend zouden hebben afgeslagen.

> Lees verder

Gerrit Komrij over vertalen

‘Dat vertalen doe ik voor de centen. Ik zou willen dat ik meer tijd had voor het dichten. De rijping, het vasthouden in mijn hoofd, het gaat zo moeilijk tussen al dat vertalen door.’ (1971)

‘Een heel boek perfect vertalen is altijd nog een mindere daad dat het schrijven van één geslaagde dichtregel.’ (1985)

‘Het grootste probleem bij vertalen is: je moet kiezen. Ik ken vertalers in Nederland, die glimmen nog steeds van trots over de veertien pagina’s die ze ooit vertaalden waar ze tien jaar over hebben nagedacht. Terwijl je dat in een dag en een nacht doet. Het gaat erom, kun je een miljoen schakelingen per minuut maken.… > Lees verder

Vertalersgeluk zonder oesters

En daar ging hij dan, de Europese Literatuurprijs 2012, naar Julian Barnes en zijn vertaler Ronald Vlek. Pech voor het duo Houellebecq/De Haan, dat evenwel niet bij de pakken neer wenst te zitten en zijn zinnen heeft gezet op een revanche in het mooie jaar 2017.

De avond waarop de bekendmaking plaatsvond, tevens de afsluiting van de Vertalersgeluk-tournee, was een gedenkwaardige. Géén oesters tijdens het etentje vooraf, wel een bonte collectie wijnsoorten om het verliezersverdriet achteraf mee weg te spoelen, tot diep in de nacht. Van het officiële programma, waaraan ik zelf een bijdrage mocht leveren door mijn geluk te bezingen (met ter adstructie een even melancholieke als aangrijpende passage uit De kaart en het gebied), was vooral de afsluitende discussie met het publiek interessant.… > Lees verder