web analytics

Gordiaanse knoop

M.C. Escher, 'Waterval'Als Marcel Proust ergens om bekendstaat, is het wel om zijn lange, meanderende zinnen. Het vertalen van dat soort zinnen is vaak geen sinecure, met name om twee redenen:

  • Het Nederlands maakt zeer spaarzaam gebruik van tegenwoordige deelwoorden, terwijl het Frans er (net als het Engels) in grossiert. Deelwoordconstructies zijn in het Frans een ideale manier om extra informatie in de zin te hangen zonder dat hij kapseist: de hoofdzin blijft helder, en het logische of temporele verband kan impliciet worden gelaten. In het Nederlands is dat vrijwel onmogelijk, dus de vertaler moet voortdurend zoeken naar creatieve oplossingen.
  • In het Frans staat de persoonsvorm in principe vooraan in de zin, in het Nederlands vaak verder naar achteren.
> Lees verder

De bel en de klepel

Voor Hof en Haan staat het jaar 2012 in het teken van Marcel Proust, van wie we Du côté de chez Swann vertalen voor de Perpetuareeks van Athenaeum-Polak & Van Gennep. Het is een tamelijk gewaagde onderneming, want er bestaan al twee andere vertalingen van dit deel van de Recherche, waarvan de recentste (door Thérèse Cornips) nog maar kort geleden is verschenen, in 2009. Over de redenen van onze hervertaling hebben we ons elders al uitgelaten. Op dit blog zullen we vanaf nu regelmatig schrijven over het concrete vertaalproces – waarbij ook de bestaande vertalingen (inclusief de twee Engelse en drie Duitse) uiteraard ter sprake zullen komen.… > Lees verder

The Translator’s (In)visibility

The paradox of the translator’s (in)visibility
Speaking of literary translation in terms of visibility might seem strange at first. Translators are supposed to provide a faithful rendering of the original text, a mirror image – in other words, they are expected to be as invisible as possible. This is the paradox that will be dealt with here: in order to be invisible in the text — or rather, to produce a translation that can compete with the original text in terms of beauty, persuasiveness etc., so that the reader does not have the feeling of reading just a pale imitation of an undoubtedly magnificent original —, literary translators must be visible in real life as authors: creators of new form and meaning.… > Lees verder

Verlost van de roos: Milan Kundera

31 oktober 1968. De jonge Tsjechische romancier Milan Kundera, wiens eerste roman net is verschenen in Franse vertaling, wordt op de Franse televisie geïnterviewd door Roger Grenier. Het interview (te vinden op YouTube) is om meerdere redenen opmerkelijk: het vindt plaats vlak na de Russische invasie in Tsjecho-Slowakije, de sprekers zitten op doorzichtige plastic ballen (de camera heeft grote moeite om de deinende Kundera in beeld te houden), en de geïnterviewde drukt zich uit in een Frans dat niet anders dan gebrekkig kan worden genoemd.

Ruim veertig jaar later, voorjaar 2011, verschijnt het volledige officiële oeuvre van dezelfde Kundera nog bij zijn leven (een grote zeldzaamheid) in de befaamde Bibliothèque de la Pléiade – in het Frans.… > Lees verder

De kaart en het gebied: de noten

Vandaag weer twee recensies van De kaart en het gebied (op de onvolprezen blogs Cutting Edge en 8weekly) waarin de besprekers hun beklag doen over het ontbreken van verklarende noten, in navolging van NRC Handelsblad. Misschien wordt het dus tijd om er wat meer over te zeggen.

Mijn keuze om de verklarende lijst van eigennamen in Houellebecq-vertalingen voortaan weg te laten heb ik in 2008 genomen tijdens het herzien van Elementaire deeltjes, nadat ik voor de zoveelste keer van een lezer te horen had gekregen dat die lijst – en vooral de sterretjes in de tekst die ernaar verwijzen – zo ergerlijk was.… > Lees verder