Soms raak ik de draad van mijn leven ineens helemaal kwijt: ik zit ergens in een hoek van het heelal, bij een dampende kop zwarte koffie, tegenover opgepoetste stukken metaal, met om me heen het gaan en komen van grote zachte vrouwen, en ik vraag me af langs welke weg van waanzin ik finaal onder deze boog ben beland, en wat nu eigenlijk die brug is die ze hemel hebben genoemd. Dat moment, waarop alles me ontglipt, waarop enorme scheuren zichtbaar worden in het paleis van de wereld, enkel en alleen om het te kunnen rekken zou ik mijn hele leven veil geven, een spotprijs.… > Lees verder
Jacques Lacan, ‘Hiatus irrationalis’
HIATUS IRRATIONALIS
Dingen, of er nu levenssap of zweet in jullie vloeit,
Vormen, of jullie nu uit smeedwerk of uit bloed ontstaan,
Niet zwaarder en niet dichter dan mijn droom bruist jullie vloed;
En zou ik jullie niet met een gestaag verlangen slaan,
Dan waad ik jullie water door, de oever tegemoet;
Steevast trekt daar mijn denkdemon mij met zijn zwaarte aan.
Hij stuit, alleen, op barre grond, daar waar het zijn zich roert,
Op de god die zinledig is, op het dove, blinde kwaad.
Maar wanneer alle taal finaal gestrand is in mijn strot,
Dingen, of jullie nu uit bloed of uit smeedwerk ontstonden,
Natuur, – zal ik in het stromen van een element opgaan:
Wat blijvend in mij smeult, evenzeer jullie geeft het gloed,
Vormen, of er nu levenssap of zweet in jullie vloeit,
Vuur is wat mij onsterfelijk tot jullie minnaar maakt.… > Lees verder
Bruno Latour, De uitvinding van het ‘trumpisme’ (fragmenten)
In 2017, een jaar na de eerste inauguratie van Donald Trump als Amerikaans president, verscheen ‘Où atterrir? Comment s’orienter en politique’ van Bruno Latour (1947-2022), een klemmend essay waarin Latour betoogt dat de klimaatkwestie rechtstreeks is verbonden met ongelijkheid en onrechtvaardigheid en behoort tot de kern van de geopolitiek – zoals blijkt uit de terugtrekking van de Verenigde Staten uit het Parijse klimaatakkoord. Na Trumps tweede inauguratie, in 2025, is Latours stellingname relevanter dan ooit. Daarom, bij wijze van napublicatie, een paar passages over het trumpisme uit de bij Octavo verschenen vertaling ‘Waar kunnen we landen? Politieke oriëntatie in het Nieuwe Klimaatregime’.… > Lees verder
Een genre apart
Publicatie voorzien bij Uitgeverij Koppernik op 13 februari 2025, presentatie gepland op 12 maart in Boekhandel Limerick te Gent, nu reeds, op 13 januari, getipt in De Standaard: Henri Michaux, Hoekpijlers.
Opvallend is hier vooral hoe aanstekelijk enthousiasme kan zijn. In augustus 2024 schreef ik, na voltooiing van de vertaling van Poteaux d’angle, tijdens een residentie in Seneffe, in een euforische bui een van enige hybris getuigend nawoordje, waarbij vooral de uitsmijter de mate van mijn euforie uitdrukte.
… > Lees verder‘Hoekpijlers’: viaticum voor troebele tijden, trainingskamp voor onafhankelijken van geest, ontwenningskuur voor mediaverslaafden, antidotum tegen een door roddel, cliché en stemmingmakerij beheerste wereld.
Die puriteinse Hollanders
Is het proza van Pierre Michon te zinnelijk en te weelderig voor die puriteinse Hollanders?
In 2024 verscheen Michons Het stroomdal van de Beune bij Uitgeverij Van Oorschot. De boeken van Michon zijn in ons taalgebied wat met een fraai eufemisme succès d’estime worden genoemd: goed ontvangen door de critici, weinig gelezen. Mijn uitgever vond desgevraagd dat de verkoop van Het stroomdal zes maanden na publicatie ‘niet overhield’; met ruim twaalfhonderd verkochte exemplaren is de roman geen kassakraker gebleken. Toch valt die verkoop nog mee, vergeleken bij sommige oudere Michontitels, waarvan niet meer dan een paar honderd stuks werden weggezet.
Het stroomdal van de Beune is de mise-en-scène van een begeerte, een roman over water en vuur, hengelaars en jagers, witte wanden en rode wonden, witte vissen en rode vossen, de reeks ‘prachtige minimale opposities’ die vriend Martin ooit heeft gespot.… > Lees verder
Wie is bang voor de vertaler?
In de ogen van veel mensen, uitgevers en critici incluis, is literair vertalen een vorm van dienstverlening, een inwisselbaar, anoniem en tot (terechte) nederigheid stemmend ambacht met een louter instrumenteel doel – een literaire tekst uit een vreemde taal ‘ontsluiten’ in de eigen taal. Tot voor kort vormden vertaalwetenschappers niet altijd een uitzondering op die laatdunkende grondhouding. Geen wonder, als je de sociologische realiteit in aanmerking neemt: de wetenschap is een prestigieuze activiteit, geschraagd door een prestigieuze institutie die aan haar beoefenaars glansrijke carrières biedt – het literaire vertalen is een roemloze freelance-activiteit, of om het nog gechargeerder te zeggen: een vorm van letterknechterij waarvoor je, zoals Hans van Pinxteren ooit zei, een gelofte van armoede moet afleggen.… > Lees verder