‘Brieven, verzameld in bepaalde kring en tot lering van enkele andere openbaar gemaakt door monsieur C*** de L***.’ Met die mystificerende ondertitel slingerde de veertigjarige Pierre Ambroise François Choderlos de Laclos, tweede zoon van een ambitieuze vader die de burgerlijke familie Choderlos in 1750 een adellijke titel plus bijbehorende chique toevoeging ‘de Laclos’ had weten te bezorgen, in 1782 zijn enige boek de wereld in. Zulke mystificaties waren in die tijd heel gebruikelijk: zelfs in 1816 publiceerde Benjamin Constant zijn roman Adolphe nog met de ondertitel ‘Een anekdote, aangetroffen tussen de papieren van een onbekende en uitgegeven door Benjamin Constant’. En net als Laclos laat Constant zijn boek voorafgaan door een voorwoord van de tekstbezorger dat zogenaamd de authenticiteit moet waarborgen.… > Lees verder
Choderlos de Laclos, Riskante relaties, fragment
Bij mijn intrede in de grote wereld was ik nog ongetrouwd en zodoende gedwongen stilletjes toe te zien; ik heb die tijd benut om goed om me heen te kijken en na te denken. Terwijl ik voor onnozel of verstrooid doorging, eigenlijk nauwelijks luisterend naar wat men me allemaal wilde inprenten, zoog ik alles in me op wat men voor me verborgen wilde houden.
Door die nuttige nieuwsgierigheid leerde ik veel, en ook te veinzen. Vaak was ik gedwongen de mensen om me heen niet te laten merken waar mijn aandacht naar uitging, terwijl ik mijn ogen wel zo goed mogelijk de kost gaf; uit die tijd dateert het masker van verstrooidheid dat ik graag opzet en dat jij zo vaak hebt geprezen.… > Lees verder
Riskante relaties: de illustraties van George Barbier
Het kost op eBay momenteel 1800 euro, maar dan heb je ook wat: de genummerde bibliofiele editie van Les Liaisons dangereuses die in 1934 in twee delen (uiteraard in luxe cassette) verscheen bij Le Vasseur, met een twintigtal illustraties van George Barbier. Een van die illustraties, de losstaande sirene die de pagina met het gestempelde nummer siert, is door Bram van Baal gebruikt voor het omslag van Riskante relaties.
Barbier (1882–1932) was een van de belangrijkste Franse illustratoren van zijn tijd. Ik had nog nooit van hem gehoord, maar die lacune heb ik nu gelukkig hersteld.
Je zou haast hopen dat de (rechtenvrije) illustraties van Barbier ooit nog eens worden gebruikt voor een jubileumuitgave van de vertaling, bijvoorbeeld ter gelegenheid van het driehonderdste geboortejaar van Laclos in 2041, dan kan ik het zelf hopelijk nog meemaken.… > Lees verder
Riskante relaties: een paar correcties
Bij het uitkomen van een nieuw boek ontdek ik vaak op de allereerste bladzijde die ik opsla een foutje dat niemand had gezien. Dat viel bij Riskante relaties mee, maar inmiddels heb ik toch een (gelukkig erg langzaam aangroeiend) lijstje van kleine correcties voor een eventuele herdruk:
-
- p. 4: de naam van de vormgever van het prachtige binnenwerk ontbreekt: Steven van der Gauw
- idem: Georges Barbier > George Barbier
- idem: www.hofhaan.nl > www.hofhaan.nl/laclos/
- p. 53: wat ik kon doen > wat ik doen kon
- p. 204: medelij > meelij [dit was bij de zetter fout gegaan door automatisch zoeken en vervangen, oei!]
Riskante relaties: de treffende titel
Waarom is Riskante relaties geen Suske&Wiske-achtige titel, zoals De razende Roeland van Ariosto (vert. Ike Cialona) dat bijvoorbeeld wel is? Omdat, in tegenstelling tot De wilde weldoener, De zingende zwammen, De sissende sampan, De nerveuze Nerviërs, De duistere diamant, De rammelende rally, De snorrende snor, De brullende berg, De briesende bruid, De toornige tjiftjaf, De malle mergpijp, De gladde glipper, De poezelige poes, De vinnige Viking, De vlijtige vlinder, De dartele draak, De maffe maniak, De olijke olifant en nog zo wat van die vrolijke Vandersteentjes, het bepaalde lidwoord ontbreekt. En vooral omdat de allitererende beginlettergrepen van Riskante Relaties onbeklemtoond zijn en daardoor nauwelijks de aandacht trekken.… > Lees verder
Riskante relaties: #MeToo
Is marquise de Merteuil een protofeministe? Ik heb de vraag al eerder kort gesteld, mijn antwoord luidde toen ontkennend; ze vecht immers niet voor de positie van de vrouw, alleen voor haar eigen positie. Maar inmiddels heb ik een opmerkelijk tekstje van Laclos gelezen dat misschien een nieuw licht op deze hele kwestie werpt. In de Pléiade met de Œuvres complètes uit 1979, die nog altijd als standaarduitgave geldt, maakt het deel uit van een dossier met als overkoepelende titel Des femmes et de leur éducation. Eigenlijk zou ik het hele tekstje, getiteld Discours sur la question proposée par l’Académie de Châlons-sur-Marne en gedateerd 1 maart 1783 (dus kort na de verschijning van de Liaisons), hier moeten vertalen, en misschien doe ik dat nog wel een keer. … > Lees verder