Mijn twee dochtertjes van 3 en 5 zijn volmaakt tweetalig. Dat krijg je ervan, als je als Nederlands stel in Frankrijk gaat wonen en daar een bescheiden bijdrage besluit te leveren aan de herbevolking van het platteland. Momenteel bezitten de twee meisjes alleen de (overgeërfde) Nederlandse nationaliteit, maar volgens de huidige Franse wet verkrijgen ze vanwege hun geboorte op Franse grond op hun achttiende verjaardag automatisch ook de Franse nationaliteit, mits ze vanaf hun elfde minstens vijf jaar in Frankrijk hebben gewoond. De Nederlandse nationaliteit hoeven ze daarvoor niet op te geven. Een vervroegde aanvraag van de Franse nationaliteit is mogelijk vanaf 13 jaar.… > Lees verder
De zichtbare vertaler 16: Professionaliseren
Toen ik het woord voor het eerst aan mijn eigen voornaamste activiteit (literair vertalen) gekoppeld hoorde worden, kon ik een glimlach niet onderdrukken. Professionaliseren. Van alle kanten (Fonds, Expertisecentrum, VvL) krijgen wij literair vertalers tegenwoordig te horen dat dat iets is wat we hoognodig moeten doen, en zowaar: inmiddels durf ik het woord zelfs zonder relativerende aanhalingstekens te gebruiken.
Toch blijft het iets raars hebben. Natuurlijk, literair vertalers hebben net als alle andere kleine zelfstandigen een stevig bureau en een goede stoel nodig, ze moeten correcte facturen kunnen uitschrijven en over elementaire onderhandelingsvaardigheden beschikken, en enige kennis van auteursrecht en contracten is ook niet weg, maar toch.… > Lees verder
De zichtbare vertaler 15: Steekproef
U wist het misschien nog niet, maar over vijf jaar bestaan er geen papieren boeken meer.
Dat zit zo. In Amerika, waar alle technologische en commerciële ontwikkelingen van de laatste vijftig jaar zijn bekokstoofd, verkoopt de allergrootste online boekhandel inmiddels meer elektronische dan papieren boeken. Duitsland en Frankrijk hebben onder leiding van dezelfde online boekhandel de achtervolging ingezet, Google zet ongevraagd alle boeken ter wereld op internet, de KB gaat alle Nederlandse boeken en kranten scannen, de Nederlandse uitgevers weten niet hoe snel ze alle auteurs- en vertalerscontracten moeten aanpassen om de boot niet te missen, en op het moment dat u dit leest heeft Apple zijn iTablet of iSlate iPad gepresenteerd, die het e-boek van een gadget in een eerste levensbehoefte zal omtoveren.… > Lees verder
De zichtbare vertaler 14: Boekvertalers
In mijn bijdrage aan het allereerste nummer van VvL.nu (najaar 2006) stelde ik een fundamentele vraag: wat bezielt ons om als literaire schrijvers en vertalers samen in één club te gaan zitten, in plaats van aansluiting te zoeken bij onze respectieve niet-literaire vakgenoten?
De vraag is nu weer even heel actueel, want sinds enige tijd is er een discussie gaande over eventuele toetreding van een grote groep niet-literaire boekvertalers tot de VvL of de VSenV. Het is een interessante discussie, niet in de laatste plaats omdat we erdoor worden gedwongen onze eigen uitgangspunten weer eens expliciet onder ogen te zien. Wie zijn die ‘Letterkundigen’ in de naam van onze vereniging, wie zijn de ‘Schrijvers en vertalers’ in de naam van de VSenV, hoe gaan we om met veranderingen in de markt, hoe verhouden we ons tot onze gesprekspartners in het literaire veld?… > Lees verder
De zichtbare vertaler 13: Vertalen in Europa (vervolg)
Herinnert u zich Diego Marani nog, de sympathieke ambtenaar van de Europese Commissie die ons, de verenigde literair vertalers van Europa, in Arles de tip gaf om de volksliederen van alle EU-lidstaten in alle EU-talen te vertalen en uit te brengen op cd-rom, met steun van de Commissie? Inmiddels heb ik niet alleen berekend dat die cd-rom maar liefst 594 vertalingen zou moeten bevatten (want we hebben het over 27 volksliederen die in 22 talen vertaald moeten worden – nog afgezien van de 44 minderheidstalen), maar heeft ook Marani zelf niet stilgezeten.
Op maandag 20 april vond er namelijk in Brussel, bij mijn weten voor het eerst, een groot symposium over literair vertalen plaats, georganiseerd door de sympathieke ambtenaar-romancier.… > Lees verder
De zichtbare vertaler 12: De wet van Verhoef
Een van de wat ludiekere aspecten van het professionele vertalerschap is zonder twijfel het onderhandelen over contracten. Sinds het bestaan van het onvolprezen modelcontract is de speelruimte uiteraard gering, maar dat maakt het er alleen maar ludieker op: hoe minder je te verliezen of te winnen hebt, hoe speelser het spel.
Het principe van onderhandelen is eenvoudig: de ene partij wil iets, de andere partij wil het niet en het spel kan beginnen. Meestal wil de uitgever iets en de vertaler niet, namelijk dat het manuscript wordt ingeleverd binnen een onmogelijke termijn. Maar dat verlangen kan de tegenpartij op zijn beurt doen verlangen naar een compensatie voor de gedorven vrije avonden, weekends en vakanties (het is altijd slim om te doen alsof je die gewoonlijk wel hebt), en zo tekent zich een krachtenspel af waarvan de uitkomst van tevoren allerminst vaststaat.… > Lees verder