web analytics

De zichtbare vertaler 11: Klagen over geld

‘Ik snap niet waarom vertalers altijd zo moeten klagen over geld,’ mailde een bekende Nederlandse schrijfster mij dit voorjaar. De meeste schrijvers hebben het ook niet breed, en die hoor je nooit, was haar redenering.

Daar zit wat in, en toch ook weer niet. Behalve heel veel overeenkomsten is er namelijk één groot beroepsmatig verschil tussen schrijvers en vertalers: literaire vertalers werken doorgaans in opdracht, literaire schrijvers niet. En daarmee is meteen ook de reden tot klagen gegeven, want wie zou er niet klagen als iemand hem zei: ‘Ik heb een mooie opdracht voor je, zes maanden keihard werken, je krijgt er 6000 euro voor.’… > Lees verder

De zichtbare vertaler 10: Trots Op Nederland

Vertalers zijn culturele bemiddelaars, zegt het een dezer dagen verschenen Vertaalpleidooi. Daar kan ik van meepraten. Ik bemiddel me rot, ren van hot naar her om culturen met elkaar in contact te brengen, ga onversaagd de interculturele dialoog aan en probeer tussen de bedrijven door nog wat te vertalen, want er moet tenslotte ook brood op de plank komen.

Laatst bemiddelde ik in Slovenië. Daar zijn ook vertalers, en net als in alle andere kleine taalgebieden vertalen die er lustig op los: een kwart van alle nieuwe boeken is overgezet uit het buitenlands (bij ons ongeveer een derde). En net als in alle andere landen, klein en groot, vormen de vertaalkosten er een sluitpost op de begroting (maar er is geen werkbeurzensysteem zoals bij ons).… > Lees verder

De zichtbare vertaler 9: Vertalen in Europa

Op een mooie herfstdag in november zaten er te Arles ruim twintig vertalers in een grote kring bijeen om te luisteren naar de heer Diego Marani, Europees ambtenaar. De heer Marani was gekomen om ons, de vertegenwoordigers van de Europese vertalersverenigingen, verenigd in de CEATL, te vertellen over het Europese beleid op het gebied van meertaligheid, een gebied dat sinds 1 januari 2007 weliswaar niet over een eigen budget, maar toch in ieder geval over een eigen eurocommissaris beschikt, de heer Leonard Orban. De heer Orban kon zelf helaas niet komen, net zomin als het hoofd van de eenheid Meertaligheid van het Directoraat-generaal Onderwijs en cultuur, de heer Harald Hartung, en zodoende rustte op de schouders van de heer Marani de verantwoordelijke taak om de verenigde literaire vertalers van Europa op de hoogte te brengen van de mogelijkheden die het Europese cultuur- en meertaligheidsbeleid voor het literair vertalen biedt.… > Lees verder

De zichtbare vertaler 8: Belangrijk in Frankrijk

Het gebeurt niet vaak, maar als het gebeurt kan je dag niet meer stuk.

Gisteren in de brillenwinkel in Autun. Opgedirkte dame van een jaar of veertig, in het Frans uiteraard: ‘Wat kan ik voor u doen?’

‘Ik kom de bril van mijn vrouw ophalen, de naam is Marijnissen, Mariezjniessèn, M-A-R-I-J-N-I-S-S-E-N.’

‘Ah, u bent Nederlands, hè?’

‘Ja.’

‘En u woont hier permanent?’

‘Ja.’

‘Ik ken een ander Nederlands echtpaar dat hier woont, de vrouw heeft een galerie in Amsterdam en reist vaak heen en weer, de man verbouwt het huis. Dat doen veel Nederlanders, u niet?’

‘Geen tijd voor, ik moet werken.’… > Lees verder

De zichtbare vertaler 7: Het vuur van de onderscheidingsdrang

Eind vorig jaar kocht ik een cd: een nieuwe, in de vakpers zeer enthousiast ontvangen opname van Albéniz’ Iberia. Van de pianiste, Joyce Hatto, had ik nog nooit gehoord, maar daarvoor hoefde ik me blijkbaar niet te schamen, want volgens een quote van een bekende muziekcriticus was ze ‘the greatest living pianist that almost no one has ever heard of’. Ruim honderd cd’s had ze inmiddels op haar naam staan, die gezien de laaiende recensies bijna allemaal van zeer hoog niveau waren. Reden genoeg om nieuwsgierig te zijn.

De uitvoering bleek inderdaad mooi, maar de opname klonk vreemd: alsof al het geluid in het linkerkanaal was gepropt.… > Lees verder

De zichtbare vertaler 6: Schaduwauteur

Toen de vorige aflevering van deze column abusievelijk de titel ‘De onzichtbare vertaler’ had meegekregen in plaats van het tegendeel, was ik voorbereid op een storm van protesten. Niets daarvan: totale stilte, alsof iedereen in die titel een bevestiging zag van iets wat hij allang wist, of erger nog, alsof het een evident pleonasme betrof. En feitelijk gezien is het dat ook. Vertalers zijn doorgaans onzichtbaar, ze verschijnen niet in het openbaar en niet op tv, niet op de opiniepagina’s van de kranten en niet bij de koningin om te worden geridderd. Zelfs in hun eigen maaksels zijn ze voor gewone stervelingen onzichtbaar, behalve als ze iets fout doen, wat gelukkig maar heel zelden gebeurt.… > Lees verder