Hoe helder staan ze me nog voor de geest, de eerste momenten van mijn clownsroeping! Ik was toen zeventien en bracht een nogal saaie augustusmaand door in een all inclusive club in Turkije – het was trouwens de laatste keer dat ik met mijn ouders op vakantie zou gaan. Die trut van een zus van me – ze was in die tijd dertien – begon alle kerels het hoofd op hol te brengen. Het gebeurde bij het ontbijt; zoals elke ochtend was er een rij ontstaan voor de roereieren, waar de zomergasten bijzonder dol op leken. Naast mij griste een oude Engelse (bits, vals, het type dat vossen aan flarden snijdt om er haar living mee te decoreren), die zich al rijkelijk van eieren had bediend, zonder aarzelen de drie laatste worstjes weg die als garnituur op de metalen schaal lagen.… > Lees verder
Weg van de mens, terug naar de mens
Op een omgevallen boom in het bos zit een man. Hij denkt na, schrijft af en toe iets op een velletje papier en trekt zich niets aan van de hond die blaffend zijn aandacht vraagt. Hij slaat ook geen acht op de drie mannen die achter hem staan en met microfoon en camera over zijn schouder heen proberen vast te leggen wat hij schrijft. Na een paar minuten knikt hij: het is zover, hij is er klaar voor.
De Franse sterschrijver Michel Houellebecq is geen wonder van welbespraaktheid. Niet alleen mompelt hij doorgaans onverstaanbaar, tijdens interviews neemt hij ook alle tijd om over de vragen na te denken, niet zelden tot wanhoop van de interviewer – die de stiltes dan maar begint op te vullen met nieuwe vragen en mogelijke antwoorden daarop, zodat de schrijver uiteindelijk alleen nog maar ja of nee hoeft te zeggen.… > Lees verder
Een hele reeks moedertjes
Opgetekend uit de mond van Didier Decoin, lid van de eerbiedwaardige Académie Goncourt: klonen is als literair thema over honderd jaar allang achterhaald, de relatie tussen moeder en kind blijft daarentegen eeuwig actueel. Ergo: een roman over klonen zal snel worden vergeten, een roman over een moeder-zoonrelatie heeft blijvende waarde.
Misschien heeft hij wel gelijk. Waarschijnlijk niet, trouwens (en niet alleen omdat klonen moeders overbodig maken). Hoe dan ook, het geestige is dat de twee romans waarop zijn uitspraak betrekking had, zijnde de twee finalisten van de Prix Goncourt, eigenlijk maar zijdelings over de genoemde thema’s gaan. In La Possibilité d’une île van Michel Houellebecq wordt weliswaar een gekloonde toekomstmens opgevoerd, maar alleen bij wijze van spiegel die de auteur onze tijd voorhoudt.… > Lees verder
Heimwee naar de mens
Zijn er nog mensen die niets moeten hebben van Houellebecq? Zijn er nog mensen die van Houellebecq geen genoeg kunnen krijgen? Beide categorieën kunnen zich maar beter schrap zetten, want de hadjememaar van de Franse letteren slaat weer toe. La Possibilité d’une île, Houellebecqs nieuwe en naar eigen zeggen beste roman, is niet nog smeuïger dan de vorige. Wel is het een superieure synthese van alles waar Houellebecq voor staat, als schrijver en als fenomeen.
Om met dat laatste te beginnen: La Possibilité d’une île illustreert voorbeeldig waartoe het literaire kapitalisme op dit moment in staat is. Uitgever Fayard kocht Houellebecq voor een recordbedrag weg bij Flammarion, op een manier die aan de voetbalwereld doet denken: Fayard maakt deel uit van de groep Lagardère, actief op audiovisueel gebied, zodat het contract voor de roman er tevens een is voor de filmbewerking, met Houellebecq zelf als gedoodverfd regisseur.… > Lees verder
Ondraaglijk lijden
‘Philippe Claudel’, lezen we op het omslag, ‘auteur van Grijze zielen’, en daaronder de titel: Zonder mij. Meeliften op het succes van een bestseller door het in vertaling uitbrengen van ouder werk, het is een begrijpelijke poging om de bij de lezer gewekte nieuwsgierigheid te bevredigen, maar niet zonder risico: wat als het met terugwerkende kracht uitgebrachte boek niet in de schaduw kan staan van het boek dat alom wordt bejubeld?
Het vorig jaar verschenen Grijze zielen was een meeslepende roman over het niemandsland van misdaad en moraal, tegen de achtergrond van het niemandsland van de Eerste Wereldoorlog. Uit het zopas gepubliceerde Zonder mij blijkt opnieuw Claudels voorliefde voor de universele thema’s van dood en liefde, en voor een ik-figuur die uitnodigt tot onmiddellijke identificatie.… > Lees verder
Mutatie of omwenteling? – Reactie op Ludo Hellemans
Met belangstelling heb ik het artikel van Ludo Hellemans over Michel Houellebecq in het vorige nummer (6:2) van Mosaïek gelezen. Ik heb er weinig op aan te merken, behalve misschien dat Hellemans het onderwerp wel heel erg naar zijn eigen biologische stiel toe trekt, maar voor zo’n gepassioneerde toe-eigening kan ik wel waardering opbrengen. Persoonlijk denk ik dat de ethologie in Elementaire deeltjes vooral een literaire functie heeft: door het gedrag van zijn personages afstandelijk en objectiverend te beschrijven, wil Houellebecq bij de lezer een schokeffect teweegbrengen (want we zijn nog altijd niet gewend om onszelf als vreemde dieren te zien); het gaat me dan ook veel te ver om het boek een biologische roman à thèse te noemen, zoals Hellemans doet.… > Lees verder