Hoeveel romans en verhalen zouden er bestaan waarin een vertaler wordt opgevoerd als personage? Niet zo heel veel waarschijnlijk, maar naar ik aanneem toch genoeg om de komende vijfentwintig jaar een vaste rubriek in Filter mee te vullen, één aflevering per vertelde vertaler. Dat leek me een aardig idee, ik dacht zelfs al aan een proefschrift over het beeld dat schrijvers hebben van hun vertalende medemens, maar de redactie hielp me direct uit de droom: zo’n rubriek bestaat al, hij heet ‘Vertalers in fictie’ (zie Filter 7:4 en 8:2), en of ik daar dan in ieder geval even naar wilde verwijzen.… > Lees verder
Lijdenskristallen van Michel Houellebecq
Poëzie groeit op het massagraf der bedrogen verwachtingen; haar ware wortels bevinden zich echter in de hemel. Het valt dan ook te begrijpen dat ze niet bij machte is de mens met het leven te verzoenen. Wel kan ze een zwak maar duidelijk signaal afgeven aan hen die op het punt staan het bijltje erbij neer te gooien.
We schrijven 1991. Aan het woord is Michel Houellebecq, een jonge auteur van wie op dat moment nog niemand heeft gehoord. De flaptekst waarin hij deze programmatische uitspraken doet, vermeldt dat hij in 1958 geboren is op het eiland Réunion, twee korte films heeft gemaakt (met de weinig vrolijke titels Lijdenskristal en Wankelingen), gedichten schrijft en recentelijk een essay over Lovecraft heeft gepubliceerd – en nu dus het boekje Rester vivant (vertaald als Leven, lijden, schrijven), een ‘methode’ voor de beginnende dichter.… > Lees verder
Een hele dood voor de boeg
Wat is er aan de hand met Jean Echenoz?
Voor wie het nog niet wist: we hebben het over een van de grootste Franse schrijvers van dit moment, en niet alleen een van de grootste maar ook een van de grappigste – een combinatie die ook in Frankrijk niet vanzelfsprekend is. Jean Echenoz schrijft mild-ironische, quasi nonchalante romans die ondanks of dankzij de afwezigheid van grote woorden de kern raken van wat met een van die grote woorden het ‘menselijk tekort’ heet. Om precies te zijn het tekort van de moderne westerse mens, dat voor de (merendeels mannelijke) personages vaak de gedaante aanneemt van een grote, onbereikbare blondine: bij Echenoz is Doris Day nooit ver weg, maar altijd te ver.… > Lees verder
Een kruitvat vol tegenstrijdigheden
Wat is een dandy? Wie denkt dat het een man is die overdreven veel aandacht besteedt aan zijn uiterlijk, een fatje dus, zou Het dandyisme en George Brummell van de Franse schrijver Jules Barbey d’Aurevilly (1808-1889) eens moeten lezen. Was Pim Fortuyn een dandy? Nee, zou Barbey zeggen, want een echte dandy is niet zozeer herkenbaar aan zijn maatkostuums, zijn schoothondjes en zijn Daimler, als wel aan zijn onverschilligheid: hij bewaart een ironische afstand tot alles en iedereen, bindt zich aan niets of niemand en streeft geen ander doel na dan de vervolmaking van zijn grote kunstwerk: zichzelf. Een dandy gelooft niet dat de wereld kan worden verbeterd.… > Lees verder
Op de rand van de wereld: Michel Houellebecq
December 2002. De Volkskrant heeft me gevraagd Michel Houellebecq te interviewen, maar waar is hij? Niet in Ierland, waar hij sinds een paar jaar op een afgelegen eiland woont. Ook niet in Parijs: zijn uitgever heeft al een tijdlang niets van hem vernomen. Het heeft er alle schijn van dat hij net als Michel Djerzinski, de hoofdpersoon van Elementaire deeltjes, van de aardbodem is verdwenen; maar dan hangt hij ineens aan de telefoon, bedachtzaam als altijd. Spanje, een uitgestorven vakantiedorp aan de Costa de Almería. Op de rand van Europa, net als in Ierland.
Ik boek een vlucht, huur een auto en rijd door de Andalusische woestijn naar de aangeduide plaats.… > Lees verder
Een moderne Pythagoras: Raymond Queneau en het Getal
De wereld is alles wat het getal is. Het getal in kwestie is uiteraard 100,[1. Dit stuk is speciaal geschreven voor het honderdste nummer van het tijdschrift Raster.] dat wil zeggen 1 (want 1 + 0 + 0 = 1), dat wil zeggen 64 (want 6 + 4 = 10 en 1 + 0 = 1), dat wil zeggen 154 (want 1 + 5 + 4 = 10 en 1 + 0 = 1), dat wil zeggen 100.000.000.000.000 (want 1 + 14 × 0 = 1). Wie de wereld in een getal wil vatten, komt altijd op het getal 1 uit.… > Lees verder