Op mijn bureau ligt één boek: Het doek van Milan Kundera. Het is een boek dat me om verschillende redenen dierbaar is, niet in de laatste plaats omdat ik er als vertaler een aantal maanden in heb gewoond. Maar het is niet mijn lievelingsboek, ik heb het alleen tevoorschijn gehaald omdat ik me niet goed meer herinnerde wat Kundera schrijft over het thema roman en vergetelheid. Dit vooral: ‘De roman verhoudt zich tot de vergetelheid als een slecht versterkte burcht […]; bij het omslaan van de bladzijde vergeet ik al wat ik net heb gelezen; het enige wat me bijblijft is een soort samenvatting die onmisbaar is voor het begrip van het vervolg, terwijl alle details, de kleine observaties en de mooie formuleringen, al zijn uitgewist.… > Lees verder
De zichtbare vertaler 9: Vertalen in Europa
Op een mooie herfstdag in november zaten er te Arles ruim twintig vertalers in een grote kring bijeen om te luisteren naar de heer Diego Marani, Europees ambtenaar. De heer Marani was gekomen om ons, de vertegenwoordigers van de Europese vertalersverenigingen, verenigd in de CEATL, te vertellen over het Europese beleid op het gebied van meertaligheid, een gebied dat sinds 1 januari 2007 weliswaar niet over een eigen budget, maar toch in ieder geval over een eigen eurocommissaris beschikt, de heer Leonard Orban. De heer Orban kon zelf helaas niet komen, net zomin als het hoofd van de eenheid Meertaligheid van het Directoraat-generaal Onderwijs en cultuur, de heer Harald Hartung, en zodoende rustte op de schouders van de heer Marani de verantwoordelijke taak om de verenigde literaire vertalers van Europa op de hoogte te brengen van de mogelijkheden die het Europese cultuur- en meertaligheidsbeleid voor het literair vertalen biedt.… > Lees verder
Een lachspiegel op de hoofdweg
Slecht geschreven en onbegrijpelijk. Dat vond de grote stilist Gustave Flaubert Het rood en het zwart, de roman waarmee Henri Beyle, alias Stendhal (1783-1842), dertig jaar eerder zijn naam had gevestigd. Diezelfde roman figureert inmiddels in de Perpetua Reeks van Athenaeum-Polak & Van Gennep en wordt dus door een serieuze jury inmiddels beschouwd als een van de honderd beste boeken ter wereld – samen met Flauberts Madame Bovary. Het kan verkeren.
Wie de schrijfstijl als oorsprong, doel en zin van alle literatuur ziet, zoals ruim de helft van alle Franse schrijvers sinds Flaubert, is bij Stendhal inderdaad aan het verkeerde adres.… > Lees verder
Marcelle Sauvageot, ‘Commentaar’, fragment
14 december 1930
Er zijn smartlappen die beginnen zoals uw brief: ‘U die ik zo heb liefgehad…’ Als het heden nog zo dichtbij naklinkt, is die verleden tijd droevig als het einde van een feest, wanneer je na het uitgaan van de lampen eenzaam achterblijft en de stellen ziet vertrekken, de donkere straten in. Het is afgelopen: je hebt niets meer te verwachten en toch blijf je daar eindeloos lang staan, wetend dat er niets meer zal komen. Ik hoor uw gitaar tokkelen, soms lijkt het wel een terugkerend refrein: ‘Ik had u niet gelukkig kunnen maken.’ Het is een oud liedje van vroeger, dat doet denken aan een droogbloem… Wordt het verleden zo snel iets ouds?… > Lees verder
Brina Svit, Moreno
Moreno, het eerste in het Frans geschreven boek van de van oorsprong Sloveense schrijfster Brina Svit, is een boek om verliefd op te worden. Het is ook een boek over liefde – als je de bijzondere band tussen de hoofdpersoon, schrijfster Brina Svit zelf, en de klusjesman Mohammed zo kunt noemen.
Svit beschrijft in Moreno haar verblijf in een Toscaans schrijvershuis, op het landgoed van de in 1998 overleden schrijver Gregor von Rezzori, waar ze naartoe is gekomen om te werken aan haar nieuwe roman, de eerste die ze in het Frans schrijft. Dat werk wil niet vlotten, de vijfhonderd woorden per dag die een echte schrijver volgens de plaatselijke mores moet produceren haalt ze in de verste verte niet, en in plaats daarvan hangt ze een beetje rond en observeert het personeel: Walter, de tuinman, Lika, de dienstmeid, Abdoul, de kok – en Mohammed, de klusjesman.… > Lees verder
De zichtbare vertaler 8: Belangrijk in Frankrijk
Het gebeurt niet vaak, maar als het gebeurt kan je dag niet meer stuk.
Gisteren in de brillenwinkel in Autun. Opgedirkte dame van een jaar of veertig, in het Frans uiteraard: ‘Wat kan ik voor u doen?’
‘Ik kom de bril van mijn vrouw ophalen, de naam is Marijnissen, Mariezjniessèn, M-A-R-I-J-N-I-S-S-E-N.’
‘Ah, u bent Nederlands, hè?’
‘Ja.’
‘En u woont hier permanent?’
‘Ja.’
‘Ik ken een ander Nederlands echtpaar dat hier woont, de vrouw heeft een galerie in Amsterdam en reist vaak heen en weer, de man verbouwt het huis. Dat doen veel Nederlanders, u niet?’
‘Geen tijd voor, ik moet werken.’… > Lees verder