web analytics

De spiegel van het verschil: over Kundera en het vertalen

Spiegel

‘Wanneer een kunstenaar over een andere kunstenaar spreekt, heeft hij het altijd (indirect, via een omweg) over zichzelf, en daarin schuilt de waarde van zijn oordeel.’ Aan het woord is Milan Kundera, kunstenaar, die spreekt over een andere kunstenaar, Francis Bacon – en dus over zichzelf. De grenzen van het ik, het einde van het grote Europese modernisme, de vrolijke wanhoop, de gruwelen van de toevalligheid: allemaal thema’s die Kundera bij Bacon herkent (weerspiegeld ziet).

En nu spreekt hij opnieuw over een andere kunstenaar: Kafka; en opnieuw schuilt de waarde van zijn oordeel misschien vooral in wat hij indirect, via een omweg, over zichzelf zegt.… > Lees verder

Het spel van het mogelijke

Een typisch Oost-Europese drammer, noemde Michaël Zeeman hem in een bespreking van zijn jongste roman, Identiteit. De kwalificatie was lovend bedoeld (recensenten drukken zich vaak wat anders uit dan gewone stervelingen), en de hem toegedichte drammerigheid zou Milan Kundera wellicht een niet onwelwillende glimlach ontlokken.

Zo niet de betiteling ‘typisch Oost-Europees’. Zeker, de complexe romans waarmee Kundera in de jaren zeventig en tachtig wereldfaam verwierf, spelen zich zonder uitzondering af in het communistische Tsjecho-Slowakije, in het ‘voormalige Oostblok’ dus, waar hij is geboren en het grootste deel van zijn leven heeft gewoond. Maar het kosmopolitische Praag heeft meer gemeen met Wenen dan met Moskou, en als er bovendien één ding is dat Kundera verfoeit, is het wel de herleiding van kunst tot geografische en sociaal-politieke categorieën.… > Lees verder