web analytics

’t Is ’m ’n doorn in ’t oog

Aardige opdracht voor een cursus creative writing: schrijf een tekst waarin de letter e niet voorkomt. Een e-lipogram heet zoiets, en wie met het verschijnsel bekend is (bijvoorbeeld uit het werk van Battus) weet waarschijnlijk ook dat er zelfs een hele roman zonder e bestaat: La Disparition van de Franse schrijver Georges Perec. Sterker nog: die roman bestaat nu ook in het Nederlands, onder de titel ’t Manco.

Knutselen met taal is altijd leuk, en Perec was er een meester in. La Disparition is zijn bekendste huzarenstukje, maar hij schreef ter compensatie ook een roman met alleen maar e’s (Les Revenentes), plus tal van kortere teksten waarin hij zichzelf allerlei strenge vormbeperkingen oplegde, overeenkomstig de ludieke uitgangpunten van de schrijverswerkplaats Oulipo.… > Lees verder

Slaapkamerverhalen

Suite in het Crystal van Olivier Rolin (1947) – overigens schitterend vertaald door Katelijne de Vuyst en Marij Elias – is een buitenissig literair object: een mozaïek van verhalen in de vorm van een verzameling uitputtend beschreven hotelkamers. Het wil de verwezenlijking zijn van een door Georges Perec (1936-1982) gepland maar onvoltooid gelaten project, Plaatsen waar ik geslapen heb. Perec heeft inderdaad herhaaldelijk gezinspeeld op het plan een inventaris te maken van al zijn nachtverblijven, en het meest uitvoerig in Ruimten rondom, waarvan onlangs een herziene, gecorrigeerde editie verscheen – overigens schitterend vertaald door Rokus Hofstede. Maar de geschiedenis van deze literaire afstamming is nog ingewikkelder, aangezien Perec zelf de bescherming van een andere grote schrijver inroept, Marcel Proust (1871-1922), en claimt dat Plaatsen waar ik geslapen heb niets anders is dan ‘een nauwgezette uitwerking van de paragrafen 6 en 7 van het eerste hoofdstuk van het eerste deel (‘Combray’) van de eerste band (De kant van Swann) van Op zoek naar de verloren tijd’.… > Lees verder

Georges Perec is geboren

De tweede helft van de twintigste eeuw heeft zijn eigen Proust en hij heet Perec. Een krasse uitspraak, want de autobiografische inspiratie bij Marcel Proust springt in het oog, terwijl Georges Perec (1936-1982) zich niet onmiddellijk heeft doen kennen als chroniqueur van zijn eigen leven. Toch is die analogie helemaal niet zo geforceerd, nog los van het feit dat Proust en Perec beiden behoren tot de grote namen van de twintigste-eeuwse Franse letteren en dat ze in de boekenkast bij elkaar in de buurt staan.

Maar staan ze eigenlijk wel bij elkaar in de buurt? In zijn ‘Beknopte aantekeningen over het oordeelkundig ordenen van je boeken’ noemt Perec voor de vuist weg een dozijn mogelijke ordeningsprincipes.… > Lees verder

Dankwoord Elly Jaffé-prijs 2005

‘De schrijver spreekt (…) over de juiste toon die zo moeilijk precies te treffen is, over zijn vorige boeken die nooit geheel en al geslaagd waren, want “wat gezegd is, is nooit gezegd omdat men het immers anders kan zeggen”. Heeft men iets eenmaal onder woorden gebracht, dan heeft men gekozen voor één mogelijkheid, terwijl men vele andere varianten terzijde laat liggen. Wanneer de schrijver een keuze maakt in het materiaal, begaat hij reeds een onoprechtheid en begint hij te vervalsen.’

Wat ik net voorlas is een passage uit het nawoord van dr. Elly Jaffé bij De Zoon, de allereerste, in 1966 verschenen vertaling van werk van de Franse schrijver Robert Pinget.… > Lees verder

Georges Perec, ‘Waarom het moeilijk is je een ideale stad voor te stellen’

Ik zou niet graag in Amerika willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag onder de blote hemel willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag in Canada willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag in een donjon willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag in Egypte willen wonen maar soms ook wel

Ik woon graag in Frankrijk maar soms ook niet

Ik zou niet graag in een gehucht willen wonen maar soms ook wel

Ik zou graag in het hoge Noorden willen wonen maar niet te lang

Ik zou niet graag in Issoudun willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag op een jonk willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag in een kraakpand willen wonen maar soms ook wel

Ik zou graag langere tijd in Londen willen wonen maar toch niet levenslang

Ik zou graag naar de maan zijn gegaan maar het is een beetje laat

Ik zou niet graag in het Negresco willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag in een onderzeeër willen wonen maar soms ook wel

Ik woon graag in Parijs maar soms ook niet

Ik zou graag in het Quartier latin willen wonen maar soms ook niet

Ik zou niet graag op een rots in zee willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag in Sjanghai willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag in een toren willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag willen samenwonen met Ursula Andress maar soms ook wel

Ik zou graag vijfentachtig willen worden maar soms ook niet

Ik zou niet graag in een wigwam willen wonen maar soms ook wel

Ik zou graag in Xanadu willen wonen maar dan nog, niet voor altijd

Ik zou niet graag in de Yonne willen wonen maar soms ook wel

Ik zou niet graag willen dat we met z’n allen in Zanzibar woonden maar soms ook wel

[Georges Perec, Ik ben geboren (Fr.:> Lees verder

Een stadswandelaar als Georges Perec

‘Boven aan de trappen kom je uit op een klein kruispunt, met links de Rue Piat, aan de overkant de Rue des Envierges en rechts de Rue du Transvaal. Op de hoek van de Rue des Envierges en de Rue du Transvaal is een mooie okerkleurige bakkerswinkel. Langs de trapleuning, naast een lantaarnpaal, staat een brommer met bonte kleuren in een roofdiermotief. Twee Algerijnen leunen een ogenblik met hun ellebogen op de balustrade. Twee zwarten lopen de trappen op. Ondanks het tamelijk bewolkte weer is het panorama vrij weids: kerken, hoge nieuwe gebouwen, het Pantheon?’

Het panorama is nog altijd vrij weids vanaf de heuvel van Belleville.… > Lees verder