web analytics

Tag: vertalen

Geplaatst op

Cimbalen en symbolen

Normaal gesproken vind ik ritme veel belangrijker dan klank. Opzichtige alliteraties werken op mijn zenuwen, vooral als ze expres zijn aangebracht door vertalers die denken dat daarin de ware boodschap van de tekst schuilgaat, en die er niet voor terugdeinzen om voor één klein klankeffectje (dat geen ander doel dient dan zichzelf, en evengoed aan het toeval kan worden toegeschreven) alle andere elementen van de tekst geweld aan te doen. Het kind met het badwater weggooien, noemen wij dat.

Er zijn mensen die van het turven van klankherhalingen een dagtaak hebben gemaakt. Paul Claes bijvoorbeeld, die in de aantekeningen bij zijn Rimbaudvertalingen per gedicht een opsomming van de erin voorkomende klankeffecten geeft – alsof  we die door middel van een nieuw soort woordalchemie zouden kunnen samenvoegen met de vertaling om te kunnen ervaren wat de Franse lezer bij het oorspronkelijke gedicht ervaart.… > Lees verder

Geplaatst op

Het genot dat we aan de dingen beleven (slot)

Ruim een jaar na onze uitgebreide discussie over La Rochefoucaulds maxime 48 (zie de vorige twee posts, hier en hier) plaatste ik in de ‘Drafts’ van de inmiddels actieve maximensite een nieuw (niet meer te achterhalen) vertaalvoorstel. Nadat we met enige moeite de oude gedachtewisseling hadden teruggevonden, pakten we de draad weer op:

HOF: Martin, als ik onze correspondentie herlees kan ik je redenering goed volgen. Maar helaas willen de vertalingen die je voorstelt, ‘Genot ligt in de smaak’ / ‘Genot komt uit de smaak’, er bij mij nog steeds niet in, het spijt me oprecht. Hoe je het ook wendt of keert, zowel ‘genot’ als ‘smaak’ brengen semantische verschuivingen met zich mee – want het gebruik van die woorden valt niet naadloos samen met dat van ‘félicité’ en ‘goût’.… > Lees verder

Geplaatst op

Het genot dat we aan de dingen beleven (vervolg)

In de vorige post kruisten Rokus en ik de degens rond maxime 48 van La Rochefoucauld. In het Frans:

La félicité est dans le goût et non pas dans les choses; et c’est par avoir ce qu’on aime qu’on est heureux, et non par avoir ce que les autres trouvent aimable.

We verschilden vooral van mening over de interpretatie van het woordje ‘goût’, dat volgens mij duidde op een voorkeur die voorafgaat aan het concrete ‘proeven’ van het ding, en volgens Rokus juist op dat proeven zelf. De gedachtewisseling ging verder:

HAAN: Nee, volgens mij bedoelt hij de subjectieve voorkeur die lós van het ding bestaat, en die bevredigd wordt zodra er een ding verschijnt dat eraan voldoet.… > Lees verder

Geplaatst op

Het genot dat we aan de dingen beleven

Ruim twee jaar geleden hadden vriend Hof en ik een lange e-maildiscussie over een maxime van La Rochefoucauld. We hadden destijds net de website Maximen.nl opgezet (die overigens pas ruim een jaar later echt van start zou gaan), en La Rochefoucauld had mijn volle aandacht vanwege de nieuwe vertaling van Maarten van Buuren, die ik wilde bespreken voor de Volkskrant. Onze discussie laat zien waartoe de samenwerking van twee koppige vertalers kan leiden in termen van kwaliteitswinst en tijdverlies. Hier het betreffende maxime (nummer 48) in het Frans:

La félicité est dans le goût et non pas dans les choses; et c’est par avoir ce qu’on aime qu’on est heureux, et non par avoir ce que les autres trouvent aimable.

… > Lees verder
Geplaatst op

Traag geworden schip

Het is al vijftien jaar geleden, maar door het lezen van de (uitmuntende) Kafkabiografie van Reiner Stach moest ik er weer aan terugdenken: de discussie over de frase ‘… in dem schon langsam gewordenen Schiff’ uit de beginzin van Der Verschollene (voorheen Amerika). Hervertalers Willem van Toorn en Gerda Meijerink hadden dat woordelijk vertaald als ‘het al traag geworden schip’, recensent en vertaler Wil Hansen viel hen daar in de Volkskrant fel op aan, de vertalers verdedigden zich door te stellen dat het in het Duits net zo raar was als in het Nederlands en dat je toch de stijl van de auteur trouw moest zijn, er volgde een discussieavond in De Balie, maar men werd het niet eens.… > Lees verder

Geplaatst op

Traduire, en Europe

« La langue de l’Europe, c’est la traduction. » La citation archiconnue vient d’Umberto Eco, à qui l’on prête aussi la variante moins battue : « La langue de l’Europe, c’est le mauvais anglais. » Ensemble, ces deux sentences résument assez bien la situation linguistique et culturelle du vieux continent. Tout le monde parle anglais ou croit le parler, et en même temps les citoyens européens connaissent très peu leurs voisins, d’où un grand besoin de traductions – et de traducteurs.

La traduction littéraire est avant tout un art du voyage. Voyage linguistique, voyage culturel aussi, où le texte qui se déplace arrive à sa destination changé, prêt à commencer une nouvelle vie.… > Lees verder