web analytics

De zichtbare vertaler 12: De wet van Verhoef

Een van de wat ludiekere aspecten van het professionele vertalerschap is zonder twijfel het onderhandelen over contracten. Sinds het bestaan van het onvolprezen modelcontract is de speelruimte uiteraard gering, maar dat maakt het er alleen maar ludieker op: hoe minder je te verliezen of te winnen hebt, hoe speelser het spel.

Het principe van onderhandelen is eenvoudig: de ene partij wil iets, de andere partij wil het niet en het spel kan beginnen. Meestal wil de uitgever iets en de vertaler niet, namelijk dat het manuscript wordt ingeleverd binnen een onmogelijke termijn. Maar dat verlangen kan de tegenpartij op zijn beurt doen verlangen naar een compensatie voor de gedorven vrije avonden, weekends en vakanties (het is altijd slim om te doen alsof je die gewoonlijk wel hebt), en zo tekent zich een krachtenspel af waarvan de uitkomst van tevoren allerminst vaststaat.… > Lees verder

De zichtbare vertaler 11: Klagen over geld

‘Ik snap niet waarom vertalers altijd zo moeten klagen over geld,’ mailde een bekende Nederlandse schrijfster mij dit voorjaar. De meeste schrijvers hebben het ook niet breed, en die hoor je nooit, was haar redenering.

Daar zit wat in, en toch ook weer niet. Behalve heel veel overeenkomsten is er namelijk één groot beroepsmatig verschil tussen schrijvers en vertalers: literaire vertalers werken doorgaans in opdracht, literaire schrijvers niet. En daarmee is meteen ook de reden tot klagen gegeven, want wie zou er niet klagen als iemand hem zei: ‘Ik heb een mooie opdracht voor je, zes maanden keihard werken, je krijgt er 6000 euro voor.’… > Lees verder

De zichtbare vertaler 10: Trots Op Nederland

Vertalers zijn culturele bemiddelaars, zegt het een dezer dagen verschenen Vertaalpleidooi. Daar kan ik van meepraten. Ik bemiddel me rot, ren van hot naar her om culturen met elkaar in contact te brengen, ga onversaagd de interculturele dialoog aan en probeer tussen de bedrijven door nog wat te vertalen, want er moet tenslotte ook brood op de plank komen.

Laatst bemiddelde ik in Slovenië. Daar zijn ook vertalers, en net als in alle andere kleine taalgebieden vertalen die er lustig op los: een kwart van alle nieuwe boeken is overgezet uit het buitenlands (bij ons ongeveer een derde). En net als in alle andere landen, klein en groot, vormen de vertaalkosten er een sluitpost op de begroting (maar er is geen werkbeurzensysteem zoals bij ons).… > Lees verder

De zichtbare vertaler 9: Vertalen in Europa

Op een mooie herfstdag in november zaten er te Arles ruim twintig vertalers in een grote kring bijeen om te luisteren naar de heer Diego Marani, Europees ambtenaar. De heer Marani was gekomen om ons, de vertegenwoordigers van de Europese vertalersverenigingen, verenigd in de CEATL, te vertellen over het Europese beleid op het gebied van meertaligheid, een gebied dat sinds 1 januari 2007 weliswaar niet over een eigen budget, maar toch in ieder geval over een eigen eurocommissaris beschikt, de heer Leonard Orban. De heer Orban kon zelf helaas niet komen, net zomin als het hoofd van de eenheid Meertaligheid van het Directoraat-generaal Onderwijs en cultuur, de heer Harald Hartung, en zodoende rustte op de schouders van de heer Marani de verantwoordelijke taak om de verenigde literaire vertalers van Europa op de hoogte te brengen van de mogelijkheden die het Europese cultuur- en meertaligheidsbeleid voor het literair vertalen biedt.… > Lees verder

Het standpunt van Mandelstam

Vrije beroepen kennen geen vrije tijd. Die stelling gaat misschien niet voor alle kleine zelfstandigen in gelijke mate op, maar voor vertalers zeker wel. Ik ken er voor wie zestien uur werken per dag geen uitzondering is, en zelf heb ik, toen ik nog vrijgezel was, ook monachale periodes gekend waarin het leven zich weken, maanden achtereen volledig verengde tot het smalle pad van de volgende zin. Vertalers zijn thuiswerkers die voorbeeldig tegemoetkomen aan de belangrijkste voorwaarde die in het huidige economische bestel aan de factor arbeid wordt gesteld: flexibiliteit. De vertaler, die zijn eigen productienormen en werkrooster vaststelt, delft in het onderhandelen met zichzelf steevast het onderspit.… > Lees verder

De zichtbare vertaler 8: Belangrijk in Frankrijk

Het gebeurt niet vaak, maar als het gebeurt kan je dag niet meer stuk.

Gisteren in de brillenwinkel in Autun. Opgedirkte dame van een jaar of veertig, in het Frans uiteraard: ‘Wat kan ik voor u doen?’

‘Ik kom de bril van mijn vrouw ophalen, de naam is Marijnissen, Mariezjniessèn, M-A-R-I-J-N-I-S-S-E-N.’

‘Ah, u bent Nederlands, hè?’

‘Ja.’

‘En u woont hier permanent?’

‘Ja.’

‘Ik ken een ander Nederlands echtpaar dat hier woont, de vrouw heeft een galerie in Amsterdam en reist vaak heen en weer, de man verbouwt het huis. Dat doen veel Nederlanders, u niet?’

‘Geen tijd voor, ik moet werken.’… > Lees verder