Caesarea Palestina was een havenstad in de vlakte van Sjaron, dertig kilometer ten zuiden van het tegenwoordige Haïfa. Herodes de Grote, als Romeins vazal koning van Judaea van 37 tot 4 voor Christus, gaf de stad zijn naam. Het moest de hellenistisch-heidense tegenhanger worden van het Joodse Jeruzalem. Pontius Pilatus was er tussen 26 en 36 na Christus landvoogd. In de middeleeuwen werd de stad verwoest.
Over de historische achtergrond van de hier beschreven geschiedenis is niet veel bekend. Een kleindochter van Herodes de Grote, Bernice, getrouwd met Agrippa, een Joodse vorst van het geslacht der Makkabeeërs, had naar verluidt een verhouding met een Romeinse veldheer, Titus. Dat gegeven lag onder meer ten grondslag aan Bérénice, een befaamd treurspel van Racine. [vert.]
Césarée
Césarée
Zo heet de plaats
Césarée
Caesarea
Wat ervan rest is alleen het geheugen van de geschiedenis
en dat ene woord om het te benoemen
Césarée
De totaliteit.
Niets dan de plaats
En het woord.
De grond.
Hij is wit.
Marmergruis
Vermengd met het zand van de zee.
[…]
Césarée.
Caesarea.
Gevangengenomen.
Geschaakt.
Weggevoerd in ballingschap op het Romeinse schip,
de koningin der joden,
de koningsvrouw van Samaria.
Door hem.
Door hem.
De misdadiger
Hij die de tempel van Jeruzalem verwoest had.
En toen verstoten.
[…]
Zij, de koningen der joden.
Daar teruggekeerd.
Verstoten.
Verjaagd
Uit staatsbelang
Verstoten uit staatsbelang
Keert terug naar Césarée.
De reis over zee in het Romeinse schip.
Verpletterd door de ondraaglijke pijn hem te hebben verlaten, hem, de tempelschenner.
Onder in het schip rust in de witte windsels van de rouw.
De tijding van de pijn breekt los en breidt zich uit over de wereld.
De tijding doorkruist de zeeën, breidt zich uit over de wereld.
[…]
In de hemel plotseling het uitbarsten van as
Over steden genaamd Pompeii, Herculaneum
Dood.
Laat alles verwoesten
Gaat eraan dood.
De plaats heet Césarée
Caesarea.
Er is niets meer te zien. Dan het totaal.
In Parijs is het een slechte zomer.
Koud. Mist.
[Marguerite Duras, fragmenten uit ‘Césarée’, in: Le Navire Night – Césarée – Les mains négatives – Aurélia Steiner – Aurélia Steiner – Aurélia Steiner, Mercure de France, 1979. Ongepubliceerd, © Rokus Hofstede. Van Le navire Night, Césarée en Les mains négatives heeft Duras ook filmversies gemaakt.]