Een pastiche, zegt Van Dale, is een ‘werkstuk in nabootsende stijl, met satirische of kritische bedoelingen’. La Carte et le territoire mondt volgens diverse commentatoren uit in de ‘pastiche van een politieroman’. Die karakterisering is maar ten dele terecht, want hoewel het in deel drie van de roman inderdaad gaat om het politie-onderzoek naar de moord op schrijver Michel Houellebecq, en hoewel de focalisator (zoals de narratologen zeggen) in dat deel niet langer kunstenaar Jed Martin is maar commissaris Jasselin, die het onderzoek leidt, is er van de nabootsing van een politieroman, laat staan van de satire of kritiek op dat genre, geen sprake.… > Lees verder
Kaart en gebied (bis)
De Creuse is een Frans departement dat toeristen of welgestelde gepensioneerden op zoek naar de bekoringen van het platteland tot nog toe grotendeels links hebben laten liggen, en met reden. Het is een ingeklonken, sombere streek, bestaand uit bosrijke hoogvlakten doorsneden met smalle, vochtige valleitjes; het landschap van de Creuse heeft de bezoeker weinig schoons, weids of lieflijks te bieden.
In zijn nieuwe roman La Carte et le territoire verklaart Michel Houellebecq het feit dat vroegoude Britse traders de Creuse tot op heden hebben veronachtzaamd, nadat ze zich meester hadden gemaakt van de Dordogne en op het punt stonden om uit te zwermen over het Massif Central, niet uit de aard van het landschap, maar uit de val van de Londense beurs en de crisis van de subprimes.… > Lees verder
Frans de Haan (1935-2010)
‘Toen ik zestien was heeft niemand me aangeraden Valéry, Gide, Claudel te lezen. Niemand. En als ik een boek kocht van het geld dat ik uit het vestzakje van vader pikte voordat ik naar school ging, moest ik het weghouden als ik thuiskwam. Maar in mijn kamer beklommen de boeken elkaar. De literatuur was aan het vrijen. Omdat ik, wachtend op het luchtalarm, niet sliep, las ik. Doordat ik steeds bang was voor – Duitse of Amerikaanse – spek en bonen dood te gaan, bedacht ik op een dag dat leven alleen uitgaande van het plezier mogelijk was. En jammer dan voor de maatschappelijke of andere doeltreffendheid.… > Lees verder
Primair vertalen (2)
Vertaalvriend Haan en ik werken dezer dagen aan de vertaling (als Perlouse) van de reeks korte verhalen Comment on meurt van Émile Zola. Die reeks schetsen over sterven en begraven in verschillende maatschappelijke standen schreef Zola aanvankelijk in de zomer van 1876 voor een Russisch tijdschrift, Le Messager de l’Europe. Pas in 1881 werden enkele schetsen uit de reeks ook in Frankrijk gepubliceerd. Zo verscheen op 20 juni 1881 in Le Figaro ‘La mort du paysan’. Een jaar later, op 11 juni 1882, verscheen van datzelfde verhaal een anonieme vertaling in De Amsterdammer, onder de titel ‘De Dood van den boer’.… > Lees verder
Primair vertalen (1)
In de traditionele verhouding tussen origineel en vertaling is die laatste secundair: de vertaling komt ná het origineel, in chronologisch opzicht, maar eveneens, zo veronderstellen we doorgaans, in kwalitatief opzicht.
Er zijn ook andere configuraties denkbaar. Een daarvan wordt geschetst in een recent artikel in Filter van de hand van Liselotte Vandenbussche. Zij analyseert de wonderlijke verhouding tussen de ‘Antwerpse duizendpoot’ Lode Baekelmans (1879-1965) en diens Franstalige stadgenoot Georges Eekhoud (1854-1927). Eekhoud, een Vlaamsgezinde Franstalige – heden ten dage is zoiets nauwelijks voorstelbaar, maar een eeuw geleden was het niet ongewoon –, situeerde zijn verhalen in Antwerpen en in het Kempense hinterland.… > Lees verder
Coup de force
Op de binnenplaats van het Cloître Saint-Louis in Avignon, eind juli, een ‘rondetafel’ over vertalen, naar aanleiding van de opvoering van Shakespeares Richard II in de (controversiële) regie van Jean-Baptiste Sastre, op basis van de (controversiële) nieuwe vertaling door schrijver-vertaler-acteur Frédéric Boyer. Behalve Sastre en Boyer zit ook Florence Delay op het podium, schrijfster, vertaalster, actrice en lid van de Académie française. Twee jonge honden en een grande dame. Door het felle ruisen van de mistral in de platanen zijn ze vaak onhoorbaar, maar de teneur van het gesprek is duidelijk: God was barmhartiger dan hij leek toen hij de kinderen der mensen over de ganse aarde verstrooide en hun spraak verwarde.… > Lees verder