web analytics

Categorie: Blog

Geplaatst op

Emmanuel Moses, naschrift bij een workshop

Eén welwillende dichter (Emmanuel Moses), één klankbord (ondergetekende) plus vier geïnspireerde deelnemers: bij elkaar opgeteld een levendige ‘Met Andere Woorden’-workshop, woensdag 12 juni, vrijwel integraal gewijd aan het gedicht ‛Vers Buxtehude’.

Moses nuanceerde mijn interpretatie van ‘Vers Buxtehude’ als exemplarisch reisgedicht. Weliswaar illustreert het gedicht volgens hem een befaamde uitspraak van de Duitse sociaal-democraat Eduard Bernstein: ‘Das Endziel (des Sozialismus) ist mir Nichts, die Bewegung alles’ – maar voor hem is het vooral een uitgesponnen metafoor van de conditie van de kunstenaar, een verwoording van de opwindende en tegelijk weemoedige zoektocht die de kunstenaar eigen is – het imparfait (‘il marchait…’, ‘il chantait…’, ‘il repartait…’) omschreef hij treffend als ’tijd van de weemoed’.… > Lees verder

Geplaatst op

Emmanuel Moses, reisdichter

‘Weergaloze wispelturigheid’, zo luidt vertaler Kevin Harts treffende karakterisering van de poëzie van de Franse dichter Emmanuel Moses. De acht gedichten van Moses die ik voor Poetry 2013 vertaalde zijn een sprekende illustratie van die poëtische onbestendigheid: stuk voor stuk gaan ze over mensen op doorreis. In ‘Oude gesprekken’ nemen exil-auteurs het woord, in ‘Levend’ wordt heengegaan naar het niets, in ‘Toeristen‘ wordt geluisterd naar het melancholisch menuet van de afstand, ‘Meneer Niemendal’ overleeft een cruise op de Nijl en een Himalaya-expeditie, in ‘Pisz na Berdyczów’ verstaat niemand Pools en ‘De tijd in kleur’ beschrijft het uitzicht van de TGV Parijs-Marseille.… > Lees verder

Geplaatst op

Vermaken wil ik mij

Aan zijn Nederlandse vertaler verklaarde Pierre Michon eens dat hij zich, door Petrus bij de hemelpoort gesommeerd om zich voor zijn bestaan te rechtvaardigen, maar op twee teksten zou beroepen: ‘Vie de Georges Bandy’ uit Vies minuscules en ‘Je veux me divertir’ uit Maîtres et serviteurs. Die laatste tekst, verschenen in vertaling onder de titel ‘Vermaken wil ik mij’, is een fictionele biografie van de Franse schilder Antoine Watteau (1684-1721). Op 7 mei jongstleden luisterde Michon in Brussel een literaire avond op naar aanleiding van de (inmiddels afgelopen) Bozar-tentoonstelling met werk van Watteau. Een tiental fragmenten uit ‘Vermaken wil ik mij’ diende als literaire interventie bij de expositie; de fragmenten vielen in de bezoekersgids te lezen en ook drietalig te beluisteren via de audiogids (voor de Nederlandstalige opname van de fragmenten, klik hier).… > Lees verder

Geplaatst op

Een boer uit Paraguay. Over ‘Wereld, wereld!’

U herinnert zich uw kindertijd. Uw hoogrode, vlasblonde moeder, die de godganse dag tegen u liep te schelden als een boer uit Paraguay tegen zijn ezel. En uw vader, uitgezakt voor het tv-toestel, onnozelheden mompelend tegen de personages die rondspartelden in de kijkdoos. Uw schoolresultaten waren matig, bedroevend, tenzij u deel uitmaakte van het ras der besten-van-de-klas, van wie de intelligentie was afgestemd op het laagvliegende brein van de onderwijzers die op de verhoging voor het bord heen en weer sprongen als bavianen.

jauffret-regis.2Waar komt die boer uit Paraguay vandaan? Uit het licht krankzinnige brein van de Franse schrijver Régis Jauffret, auteur van het in 2003 gepubliceerde Univers, univers, dat bij de Arbeiderspers verschijnt onder de titel Wereld, wereld!… > Lees verder

Geplaatst op

Pharmacie Anglaise Swann

Onbegrensd is de rijkdom aan dromen, fantasieën en betekenissen die door de verteller van de Recherche aan bepaalde namen wordt gehecht. De ontdekking van de namen was zelfs, aldus Roland Barthes in zijn essay ‘Proust et les noms’, het poëtische evenement dat het schrijven van de Recherche ‘op gang bracht’. De roman ontwikkelt zich uit het vermogen van de verteller om de in namen gehulde essenties gaandeweg te leren ontcijferen, dus uit het narratieve verband dat Proust tussen zulke dromen, fantasieën en betekenissen legt. ‘Poëtisch gezien’, schrijft Barthes, ‘is de hele Recherche voortgekomen uit een paar namen.’

‘Plaatsnamen: de naam’, het korte derde deel dat Du côté de chez Swann besluit, is onder meer een reflectie over de poëtische kracht van namen, namen van bepaalde plekken (Balbec, Florence) of bepaalde personen (Swann).… > Lees verder

Geplaatst op

Tijdloze tijd in Arles

‘Voor vertalers is contact met de brontaal en –cultuur en met anderstalige collega’s die uit dezelfde taal vertalen van het allergrootste belang. Een relatief bescheiden, maar zeer doeltreffende mogelijkheid daartoe vormen de vertalershuizen…’, heet het in het Vertaalpleidooi. Zo gezegd zo gedaan: deze zomer heb ik vier weken in Arles verbleven, aan het Collège International des Traducteurs Littéraires aldaar. Het Collège bezet een vleugel van het voormalige Hôpital-Dieu, het uit de 16e eeuw daterende ziekenhuis in het hartje van het oude Arles, dat een jaar of dertig geleden een culturele bestemming heeft gekregen. De binnenplaats, die wel iets wegheeft van een kloostertuin, is heraangelegd overeenkomstig het door Vincent van Gogh in het voorjaar van 1889 ter plekke gemaakte schilderij.… > Lees verder