Als een schrijver van het type ‘omstreden en wereldberoemd’ een nieuwe roman publiceert, brengt dat altijd een heel circus met zich mee. Zo ook nu weer: Houellebecqs jongste was nog niet van de persen of het barstte aan alle kanten los. Tientallen recensies (opvallend positief dit keer), honderden juichende dan wel neerbuigende blogposts, tal van interviews met de auteur in alle mogelijke media, run op de boekhandels (200.000 exemplaren verkocht in een week), nominatie voor verschillende belangrijke prijzen (Goncourt, Renaudot, Femina), en natuurlijk een heel circuit van al dan niet op waarheid berustende ‘literaire berichtgeving’. Na de eerdergenoemde ‘plagiaat’-affaire volgde er nog een tweede (de titel zou zijn gestolen van een ongepubliceerd boek dat Houellebecq jaren geleden in de kast had moeten zien staan bij de aanvoerster van zijn toenmalige fanclub, tevens zus van de volslagen onbekende auteur), maar voor een nieuwe Houellebecq veroorzaakt La Carte et le territoire eigenlijk opvallend weinig gekrakeel.… > Lees verder
Primair vertalen (2)
Vertaalvriend Haan en ik werken dezer dagen aan de vertaling (als Perlouse) van de reeks korte verhalen Comment on meurt van Émile Zola. Die reeks schetsen over sterven en begraven in verschillende maatschappelijke standen schreef Zola aanvankelijk in de zomer van 1876 voor een Russisch tijdschrift, Le Messager de l’Europe. Pas in 1881 werden enkele schetsen uit de reeks ook in Frankrijk gepubliceerd. Zo verscheen op 20 juni 1881 in Le Figaro ‘La mort du paysan’. Een jaar later, op 11 juni 1882, verscheen van datzelfde verhaal een anonieme vertaling in De Amsterdammer, onder de titel ‘De Dood van den boer’.… > Lees verder
Primair vertalen (1)
In de traditionele verhouding tussen origineel en vertaling is die laatste secundair: de vertaling komt ná het origineel, in chronologisch opzicht, maar eveneens, zo veronderstellen we doorgaans, in kwalitatief opzicht.
Er zijn ook andere configuraties denkbaar. Een daarvan wordt geschetst in een recent artikel in Filter van de hand van Liselotte Vandenbussche. Zij analyseert de wonderlijke verhouding tussen de ‘Antwerpse duizendpoot’ Lode Baekelmans (1879-1965) en diens Franstalige stadgenoot Georges Eekhoud (1854-1927). Eekhoud, een Vlaamsgezinde Franstalige – heden ten dage is zoiets nauwelijks voorstelbaar, maar een eeuw geleden was het niet ongewoon –, situeerde zijn verhalen in Antwerpen en in het Kempense hinterland.… > Lees verder
Kaart en gebied
Dat de grote schrijver Michel Houellebecq de grote schrijver Pierre Michon leest en waardeert, wist ik al. Dit voorjaar, toen hij volop aan La Carte et le territoire werkte, meldde hij nog in een speciaal nummer van Les Inrockuptibles: ‘Pierre Michon heeft de (terechte) reputatie veel van zijn lezer te eisen, en men houdt hem voor saai (wat hij niet is).’ Ik kan denk ik wel raden wat Houellebecq intrigeert bij de auteur van Roemloze levens: niet diens veelgeroemde stijl, maar de aandacht voor de relatie tussen het werkelijke leven en het verhaal dat ervan kan worden gemaakt – voor de relatie, kortom, tussen ‘carte’ en ’territoire’, kaart en gebied (de titel is ontleend aan de algemene semantiek van Alfred Korzybski).… > Lees verder
Daar gaan we weer
Overmorgen (8 september) verschijnt in Frankrijk de nieuwe roman van Michel Houellebecq, La Carte et le territoire, en zoals gewoonlijk is er vóór de verschijning al een ‘affaire’ losgebarsten. Ditmaal gaat het niet over de schandelijke manier waarop het boek gehypt wordt of over de uitspraken die de auteur erin doet door de mond van zijn personages, maar over… plagiaat. Houellebecq heeft namelijk geciteerd uit Wikipedia en een reisgids (en vast nog veel meer) zonder de bron te noemen, en dat mag volgens het auteursrecht niet.
Dat citeren in een roman auteursrechtelijk gezien een lastig probleem is, geef ik direct toe.… > Lees verder
Literair vertalen, een gesubsidieerde hobby?
In 2009 zijn er in Nederland weer 4179 nieuwe boekvertalingen verschenen (cijfers KB). Gaan we gemakshalve uit van een gemiddelde verkoopprijs van 15 euro en een gemiddelde verkoop van 2500 exemplaren, dan hebben die boekvertalingen een totale omzet van bijna 157 miljoen euro opgeleverd. Als we even aannemen dat voor al die vertalingen ongeveer 1000 vertalers verantwoordelijk zijn (gemiddeld vier vertalingen per jaar per persoon), dan genereert een gemiddelde vertaler met zijn creatieve werk dus een uiteindelijke jaaromzet van bijna 157.000 euro – waarvan hijzelf gemiddeld iets meer dan tien procent mag toucheren, de rest gaat naar buitenlandse auteur, uitgever, persklaarmaker, corrector, vormgever, zetter, drukker, binder, boekhandel.… > Lees verder