Je moet erheen gaan in de avondschemering, wanneer de grenswachten van de dagploeg terugkeren naar hun rode bakstenen speelgoedhuisjes nabij, kaarsrecht voorttrappend op hun fietsen met lange zwanenhalzen, terwijl achter je de torens van Brugge, die op deze lage vlakten de lucht in priemen als de verre skyline van een stad in Amerika, naar blauw beginnen te zwemen in de kepen van de populierenlinies. De lege wegen lijken lopend naar het noorden druppelsgewijs hun bloed te verliezen, vertakkend en verzwakkend tot steeds kleinere paadjes, die achter hun bomenrijen tot in het oneindige wegvluchten door de groene woestenij. Achter de boompartijen verheft zich geen enkel dak meer, en er schijnt nog geen enkel licht.… > Lees verder
De zichtbare vertaler 16: Professionaliseren
Toen ik het woord voor het eerst aan mijn eigen voornaamste activiteit (literair vertalen) gekoppeld hoorde worden, kon ik een glimlach niet onderdrukken. Professionaliseren. Van alle kanten (Fonds, Expertisecentrum, VvL) krijgen wij literair vertalers tegenwoordig te horen dat dat iets is wat we hoognodig moeten doen, en zowaar: inmiddels durf ik het woord zelfs zonder relativerende aanhalingstekens te gebruiken.
Toch blijft het iets raars hebben. Natuurlijk, literair vertalers hebben net als alle andere kleine zelfstandigen een stevig bureau en een goede stoel nodig, ze moeten correcte facturen kunnen uitschrijven en over elementaire onderhandelingsvaardigheden beschikken, en enige kennis van auteursrecht en contracten is ook niet weg, maar toch.… > Lees verder
Pascal Bruckner, ‘De hel die huwelijk heet’
De Franse filosoof Pascal Bruckner noemt het ‘onze hel’, de keerzijde van onze vooruitgang: dat de mannen of vrouwen op wie we verliefd worden nooit voldoen aan onze wensen. ‘Niet omdat we het telkens zo slecht treffen, maar omdat die wensen onvervulbaar zijn.’ Een collage van passages uit zijn boek Le Paradoxe amoureux.
De buitensporigheid van onze tijd schuilt in een redeloze droom: het alles-in-één. Eén persoon moet alles in zich hebben wat ik mij wens. Wie kan aan zulke torenhoge eisen voldoen? De duizelingwekkende toename van het aantal echtscheidingen in Europa komt niet door ons egoïsme, zoals vaak wordt beweerd, maar door ons idealisme: juist doordat we zo graag willen samenleven, kunnen we het niet.… > Lees verder
Traduire, en Europe
« La langue de l’Europe, c’est la traduction. » La citation archiconnue vient d’Umberto Eco, à qui l’on prête aussi la variante moins battue : « La langue de l’Europe, c’est le mauvais anglais. » Ensemble, ces deux sentences résument assez bien la situation linguistique et culturelle du vieux continent. Tout le monde parle anglais ou croit le parler, et en même temps les citoyens européens connaissent très peu leurs voisins, d’où un grand besoin de traductions – et de traducteurs.
La traduction littéraire est avant tout un art du voyage. Voyage linguistique, voyage culturel aussi, où le texte qui se déplace arrive à sa destination changé, prêt à commencer une nouvelle vie.… > Lees verder
Verbazië voor volwassenen
Alice in Verbazië. Zo had Nicolaas Matsier zijn vertaling van Alice in Wonderland graag genoemd. Immers, zo schrijft hij in de essaybundel die nu die titel draagt, het accent in het Engelse ‘wonder’ ligt eerder op verbazing dan op ‘wonder’ in de zin van mirakel, en als ‘wonderland’ al geen door Lewis Carroll in omloop gebracht neologisme was (Alice verscheen in 1865), dan is het woord toch zeker door zijn toedoen tot het woordenboek (Webster’s) gepromoveerd.
Het aardige van dit soort uitspraken is dat ze controleerbaar en eventueel weerlegbaar zijn. Het aardige is bovendien dat ze een mooie nieuwe ingang bieden tot een van de meest gelezen en dus meest platgetreden boeken van de wereldliteratuur.… > Lees verder
Yasmina Reza, ‘In de slee van Arthur Schopenhauer’, fragment
Nadine Chipman tot de psychologe
Vaak zeg ik bij mezelf dokter, oude rozenstruiken zijn mooier dan jonge, ze zijn zwaarder, voller, de kleuren zijn feller, goede wijnen worden met de jaren ook beter, de oude rozenstruik heeft moeten vechten om te overleven, hij heeft beproevingen doorstaan en dat maakt hem mooi, misschien denk ik ooit wel je bent oud, je hebt niks meer nodig, wat je nodig hebt is een kat, bloemen, basilicum, je kunt in Griekenland in een klooster wonen met een pope en basilicum, in Hossegor ben ik met mijn moeder meegegaan om een hoed te kopen, ze liet haar keus vallen op een lichtgele hoed met een bloem middenop, een opengewerkte tule die haar nauwelijks bescherming geeft, mijn moeder die vroeger zo mooi was, het staat haar allemaal niet meer, ze zei dat ze dacht dat hij goed was maar door de zonnebril wist ze het niet zeker, ik zei zet je bril af mama, je kan met die bril in de winkel niks zien, ja maar als ik mijn zonnebril afzet krijg ik geen totaalindruk, op het strand heb ik de hoed en de bril op, ze had het heet maar ze was blij, ze wilde dat ik ook blij was, ik dwong mezelf om blij te zijn, toen we naar buiten liepen vroeg ze me of ze er Amerikaans uitzag, ik zei je ziet er elegant Amerikaans uit, elegant ah mooi zo, op het strand van Hossegor heb ik haar zitten observeren in haar vouwstoel, een krom vrouwtje met haar bril en haar hoed, een beetje dik, turend naar de zee, blij met de golven, blij met het weer, zo’n banaal gezicht ’s zomers op het strand, waarom word ik daar zo vreselijk droevig van.… > Lees verder