web analytics

Tag: Proust

Geplaatst op

Nu nog Gordiaanser!

Een kort naschrift bij mijn vorige post. Van de lange Proustzin die ik daarin besprak, citeerde ik o.a. deze vertaling van Thérèse Cornips:

Ach, ik wist niet dat, heel wat treuriger dan de kleine dieetzonden van haar man, mijn gebrek aan wilskracht, mijn zwakke gezondheid en de onzekerheid die daaruit voortvloeide voor mijn toekomst, mijn grootmoeders gedachten in beslag namen […]

Pas nu ik deze zin opnieuw herlees, zie ik waar voor mij de schoen echt wringt. Het skelet van de Nederlandse zin luidt: ‘Ik wist niet dat A, B en C mijn grootmoeders gedachten in beslag namen.’ De nadruk van de mededeling (het zgn.… > Lees verder

Geplaatst op

Gordiaanse knoop

M.C. Escher, 'Waterval'Als Marcel Proust ergens om bekendstaat, is het wel om zijn lange, meanderende zinnen. Het vertalen van dat soort zinnen is vaak geen sinecure, met name om twee redenen:

  • Het Nederlands maakt zeer spaarzaam gebruik van tegenwoordige deelwoorden, terwijl het Frans er (net als het Engels) in grossiert. Deelwoordconstructies zijn in het Frans een ideale manier om extra informatie in de zin te hangen zonder dat hij kapseist: de hoofdzin blijft helder, en het logische of temporele verband kan impliciet worden gelaten. In het Nederlands is dat vrijwel onmogelijk, dus de vertaler moet voortdurend zoeken naar creatieve oplossingen.
  • In het Frans staat de persoonsvorm in principe vooraan in de zin, in het Nederlands vaak verder naar achteren.
… > Lees verder
Geplaatst op

De bel en de klepel

Voor Hof en Haan staat het jaar 2012 in het teken van Marcel Proust, van wie we Du côté de chez Swann vertalen voor de Perpetuareeks van Athenaeum-Polak & Van Gennep. Het is een tamelijk gewaagde onderneming, want er bestaan al twee andere vertalingen van dit deel van de Recherche, waarvan de recentste (door Thérèse Cornips) nog maar kort geleden is verschenen, in 2009. Over de redenen van onze hervertaling hebben we ons elders al uitgelaten. Op dit blog zullen we vanaf nu regelmatig schrijven over het concrete vertaalproces – waarbij ook de bestaande vertalingen (inclusief de twee Engelse en drie Duitse) uiteraard ter sprake zullen komen.… > Lees verder

Geplaatst op

Proust et la Hollande

Welke buitenlandse schrijver is onder Nederlandse academici het meest reçu? Marcel Proust lijkt een goede kanshebber. Wij hebben een actieve Nederlandse ‘Marcel Proust Vereniging’, die lezingen en workshops organiseert, een tweetalige website onderhoudt, een tweejaarlijks bulletin het licht doet zien en sinds 2003 elk jaar een nummer uitbrengt van het tijdschrift Marcel Proust Aujourd’hui. Het in november 2011 verschenen lijvige nummer is bijzonder boeiend: het bevat de – rijkelijk geïllustreerde – handelingen van het eind januari 2011 in het Maison Descartes in Amsterdam gehouden internationale congres Proust et la Hollande.

Verschillende auteurs buigen zich in Proust et la Hollande over de vraag hoe de Hollandse schilderkunst doorwerkt in Prousts werk.… > Lees verder

Geplaatst op

Bijtijds gaan slapen (bis)

Eerder citeerde ik de beginzin van Du Côté de chez Swann in de nieuwe vertaling van Thérèse Cornips: ‘Lang ben ik bijtijds gaan slapen.’ Over dat ‘gaan slapen’ schrijft Miriam Rasch in haar recensie op 8Weekly:

Deze beginzin is meteen een statement van de nieuwe vertaling. In de vorige [van C.N. Lijsen] luidde die namelijk: ‘Heel lang ben ik vroeg naar bed gegaan.’ Het verschil tussen naar bed gaan en slapen is voor de bedlegerige Proust zeer groot en de verdere openingspagina’s gaan precies over slapen, waken en dromen.

De bedlegerige Proust, het verschil tussen naar bed gaan en slapen?… > Lees verder

Geplaatst op

Bijtijds gaan slapen

‘Lang ben ik bijtijds gaan slapen.’ Zo begint Op zoek naar de verloren tijd in de vertaling van Thérèse Cornips. De vertaalster bekent meteen kleur door het neutrale ‘de bonne heure’ te vertalen met een woord (bijtijds) dat weliswaar ook ‘vroegtijdig’ kan betekenen, maar waarvan ‘de thans [= in de tweede helft van de 19de eeuw] gewone beteekenis’ zelfs volgens het WNT al ‘intijds’ is, dat wil zeggen tijdig, voor het te laat is. Waarschijnlijk zeggen oude mensen in afgelegen boerendorpen nog wel dat ze bijtijds gaan slapen, maar de jonge hoofdpersoon van een van de grootste modernistische romans?

Toegegeven, het is niet zo simpel als het lijkt.… > Lees verder